De chroniqueur Olfert Schermer (Een legendarische dagboekschrijver)

Bewerking door Louis Groen en Erik Mooij.

Dit is alweer het vierde deel uit de door Olfert Schermer geschreven kroniek. Onze uitgave In het verleden ligt het heden uit 1999 bevat het deel van 1877 tot en met 1887, onze uitgave Een andere tijd uit 2000 bevat de jaren 1888 tot 1900 en in onze uitgave Scherven uit de Gouwe tijd uit 2001 vinden we de jaren 1900 tot en met 1904. De kroniek is een zeer uitgebreid werkstuk dat consistent is bijgehouden en blijk geeft van opmerkzaamheid van de auteur. Door zijn werkzaamheden als caféhouder kwamen veel dingen hem ter ore. Dit tezamen met zijn brede maatschappelijke belangstelling maken zijn kroniek tot een belangrijke bron voor historisch onderzoek. Daarnaast is het een zeer lezenswaardig werk dat het verdient om in gedrukte vorm vastgelegd te worden. De originele kroniek bestaat uit twee delen en loopt van 1877 tot en met 9 mei 1938. De Stichting Hoochhoutwout neemt elk jaar een deel op uit de kroniek.

Verantwoording

Gekozen is om een groot aantal zelfstandige naamwoorden zonder hoofdletter te herschrijven, om ze te kunnen onderscheiden van namen en duidelijker te zien waar een zin begint. Hier en daar is de interpunctie gewijzigd, zodat duidelijker wordt hoe de zin loopt en eindigt. Spelfouten zijn vrijwel overal intact gehouden, zodat men nog het eigen karakter van Schermers liberale beleving waarneemt. Ter wille van de leesbaarheid is hier en daar een ontbrekend woord(deel) geplaatst: tussen 'vierkante haken', bijvoorbeeld in 1877: k[oeie]; 1878: na[ar]; 1893: contreb[u]sie. Wat tussen 'kromme haken' staat, bijvoorbeeld in (voorbeeld), is oorspronkelijk op die wijze door Schermer toegevoegd.

Januari 1905.

Rechts op de foto de boerderij, die wij thans kennen als de 

Willemshoeve, die op 12 januari 1905 gekocht werd door 

Jn Donker van Sijbekarspel.

2 jan: De Japanners Port Authur genomen, heeft 50.000 soldaten gekost. [Bedoeld is de Noord-Chinese haven Port Arthur, ook Lüshun genaamd, ca. 40 km ten westen van Lüda. De openlegging van Siberie (einde 19^de eeuw) had de Japanse Oorlog tot gevolg (1904-05) waarin Rusland een zware nederlaag leed. Het conflict met Rusland ontstond in 1904. Rusland en Japan verlangden beide Mandsjoerije te bezetten. Japan ter verkrijging van een emigratiegebied, Rusland om een ijsvrije haven te verwerven. In deze oorlog versloegen de modern-uitgeruste eenheden van het Japanse leger en de Japanse vloot de hopeloos ouderwets bewapende Russische strijdkrachten.] 3 jan: Jansje van Diepen vrouw van P. Vis overl: Dond: 12 jan: de plaats van An Appel landman wonende te Wognum, de plaats liggende bij het tram station te Hoogwoud; groot 28-37-90 h.a. gekocht door Jn Donker van Sijbecarspel. 14 jan: het begint met geweld te vriezen, uit een oosten. Dc plaats van de wed: Jb Steur in de meer te Spierdijk groot 20-09-00 h.a. verkocht voor de fam van f 51.620. De groenten is thans heel duur, uien f 8.00, witte kool f 25 en roode f 18 per 100 stuks, er zijn nog 100 koolen verkocht, Witte voor f 1,00 per stuk. Feb: en maart geen winter, April: met begin voorlijk, later is het achterlijk. En de maand mei heel koud, met veel N-0. wind. 17 mei. Groote brand te Friezenveen op Woensdag; het ligt na ik meen bij Zwolle. Door het begin van een klein huisje, welken inwoner voor f 700 verzekert was, en geen meubelair bezat, dat wat beteekende, daar was het begin van de brand, des namiddags met een vliegende Oostenwind, waardoor 267 huizen waaronder 2 Kerken met de Pastorie, en zoo meer aanzienlijke gebouwen, de schade wordt tusschen de 4 a 5 ton geschat. 19 mei Een kind van P. Vis overl: van 1 jaar oud. 16 juni. Stemming voor een lid der Tweede Kamer district Enkhuizen. Candidaten zijn Ms H. Goeman Borgesius en N. Sluis, die nu Lid voor ons district was. In het geheel zijn uitgebracht; met de 2de stemming op 28 Juni 9553 van onn:22: aantal geldige stemmen 9531 terwijl op Goeman Borgesius te 's Gravenhage 4817 en op Sluis 4714 stemmen zijn uitgebr: Alzoo Borgesius gekozen, en Sluis gedropen. De stemming is deze keer heelemaal ten gunste van de Liberalen. Er zitten nu Links 52 en 48 Rechts: van de Liberalen 45 en 7 Socialisten. Rechts heeft 13 zetels verloren. Er was ditmaal groote strijd, voor de verkiezing. 30 juni. Op vrijdagavond omstreeks elf uur, is P. Bes uit de Kolk, zijn plaats verbrand, door den bliksem. Juli en aug: later zich weer kennen aan de droogte. Vooral van 't west tot 't noorden, is vanaf mei haast geen water gevallen. Er heerscht ook groot gebrek voor 't vee. Met de hooiteelt is het hier nogal goed geweest, maar met het gras, is het slecht, het is te droog. Van 't west tot zuiden is meer water gevallen, daar is de toestand goed. Neeltje Appel 24 aug: 1e dochter getrouwd. En Guurtje Kos gescheiden echtgenote van Dk Schermer is in ondertrouw gegaan met P. Vet: van Urzem. Rusland en Japan zijn aan 't Vrede's onderhandeling. Woensdag 30 aug: De vrede geteekend, tusschen Rusland en Japan. Over het weer. Het laast van aug: eerst voldoende water. Sep: mooi weer met gewas. Oct: slecht weer met veel water, de koeie gaan in prijs achteruit. Het vee is anders hoog in prijs, vooral vleesch is duur, vette koeien 37 cent, spek 27 a 28, schapen 28 a ƒ36, lamm: 20 a 23, kaas f 30, kool goedkoop f 5; vleesch en spel is duur gebleven tot jan: toe, schapen ƒ 42 geweest. 6 oct: Domine Visser cand: het beroep naar Hoogwoud aangenomen. 1 oct: P. Stroet alhier overleden, oud: 82 jaar. K. Broertjes overleden te Aarswoud den 27 oct: in den ouderdom van 72 jaar 9 maanden. Het land van den WelEd: Heer Rossum liggende aan den Boekelweg, groot ruim 11 h.a. en is gekocht door P. de Wit 's Hage, perceel 1, 2 en 3 groot 6.70,70 h.a. voor f 16566, perceel 4 groot 1.90.40 gek. door Jn de Vries, voor f 3998,40, perceel 5 groot 1.54.10 h.a. gekocht door D. Aartman doch, dienzelfden avond, uit de hand verk: aan Sm Kort veer f 3230,34, perceel 6 groot 1-68-30 opgehouden, doch later door Aartman aan Jn de Vries verk: voor f 3209,38. Het land is heel duur, het vind altijd maar gragen koopers. Nov: groote onlusten in Rusland, 150.000 Jooden zijn er vermoord en 100.000 verminkt, ook met de Oorlog duurt de vervolging voort. 17 nov: de plaats van Jn Schermer verkocht; aan de Pade groot 14-47.30 h.a. gekocht door Jb Houtman en K. Stroet voor f 20.051. Op woensdag 15 nov: was er een prachtig noorderlicht te zien tusschen 9-10 uur van 't Oost tot West. Hendricus Vijn van Twisk, is in sep: stilletjes met de dienstbode er van 'door gegaan', met achter laten van vrouw en kinderen (zoo f 7000 mee). Nov: begin dezer is Otto de Kieviet, makelaar te W-Waard, met de N-Zon vertrokken, met achterlaten van verscheidene tekortkomingen. 24 nov: de heer oom Cn Pijper burgemeester alhier, benoemd bij koninklijk besluit, tot ridder in de Oranje Nassau, 25 nov. Cn Pijper eervol ontslag genomen als burgemeester van Hoogwoud. In 't Iaast van nov: is Otto de Kievit van de W-Waard te Monte Carles aan de Speelbank, door verdrinken overleden. 25 nov: Jn de Goede te Opmeer overl; 27 nov: P Groot Klzn oud 51 jaar te Hoogwoud overleden. De plaats van K. Langedijk genaamd (De Leek) te Barsingerhorn, verkocht en gekocht door K. Langedijk, hij was groot 24-74 h.a. en stond in bod op ƒ43098 en is gemijnd op ƒ48330. Het huis en bouwland van An Wit uit de hand verkocht, (liggende te Winkel) aan Jb Bais van Hauwert, groot 3-91 H.A. voor ƒ9500. 20 dec: de vrouw van D. Kist te Kolhorn overl: oud 63 jaar.

Een januari 1906.

Jan Vel en Maartje Bakker.

Rembrandt 1606-1906.

Veldwachter Ysbrand Bood
met een paar valken achter het raadhuis van Hoogwoud.

1 jan: De vorst valt in met mooi weer, twee dagen schaats gereden, en 6 jan: is het ijs weer weg. 8 jan: Jb Kos alhier overleden, plotzelings oud 70 jaar. 9 jan: Jn Breebaart benoemd als burgemeester van Hoogwoud. Zondag 14 jan: K. Vel te Aarswoud overleden in de ouderd: van 91 jaar ruim. Wed: Immink alhier overl: op woensdag 24 jan L. Sijp overl: woensdag 24 jan: oud bijna 43 jaar. 19 jan: op vrijdag den burgemeester Breebaart beëdigt. Hij is plechtig ingehaald, van af het station Abbekerk, er was eene optocht van 3 landauers bespannen met 2 paarden, en 63 reitijgen met 67 paardruiters. Door het ambt van den heer Breebaart, (als burgem.) komt weer open, een gemeente ontvanger. 2 feb: rommelig weder, deze middag bliksem en donder. 18 feb: Het spek geld thans, door de uitvoer na Duitsland is een arme weduwe te Spitsendorf Neder-Beieren, Jorep ha Eden genaamd, die den 19de geboren is in het jaar 1787, en eerdaags haar 119de verjaardag zal vieren, ze heeft alzoo in drie eeuwen geleefd. (iets zeldzaams). Frans Rozier oud 31 jaar, voorheen smid te Haarlem, een der grootste moordenaars, is ontvlucht uit het gesticht te Medemblik, van maandag op dinsdag nacht, den 19de feb. 5 maart. Frans Rozier gevat te Utrecht, "in een café." Frans is na Leeuwarden gestuurd. 2 maart K. Vel zijn plaats verkocht, "Aarswoud" groot 20-89-02 h.a. voor f 45540. ekocht door Jn Koster te Midwoud. En 3-66.00 h.a. door Jn Vel van Aarswoud met 8/127 deel in de kaas fabriek aldaar voor f 10561. 7 maart, het eerste kievitsei gevonden in den Zaandammerpolder, dit is vroeg. 8 maart. Kregen wij 's avonds onweer, een schaap en een paard werden doodgeslagen, in den Leekermeer. 11 en 12 maart. Koud met veel sneeuw, en eenige dagen storm gehad. Een groote doorbraak in Zeeland, er staat veel land onder water. Vette kalven gelden thans f 1.20 kilo, spek 31 ½ cent £ zeldzaam. Wij hebben in maart geen zomerzen dag gehad. 4 april Paaschtentoonstelling te Schagen en waren 224 stuks vet vee, 100 meer als gewoon, er zijn er ook vele onverk: gebleven. April mooie dagen, met sterke nachtvorsten, 19 apr: regen en 20 uit een oosten. Er was watergebrek. Uitbarsting van (Vesivuis) een vuurspuwende berg [bedoeld is de vulkaan Vesuvius bij Napels in Italie], heeft dagen geduurd, en heeft groote schade gedaan, en heeft vele menschen het leven gekost. Te San Francisco Amerika, heeft een verschrikkelijke orkaan gewoed. In de maand mei is alles weelde geworden: Er is veel gras, alle dagen volmaakt weer, heel wat donder, en toch mooi weer. De 13 mei op een Zondag morgen om 4 uur, zwaar onweer uit een Zoomlucht, maar een kleine streep komt uit N-0. terug, en het is een verschrikkelijk onweer. Te Koegras werden bij Ab Noot 7 koeie door een straal getroffen; er is ook eene plaats verbrand, van eene Wit a/h Land (Zijpe). En 's avonds kregen wij weer een buitje, om 10 uur maar nu gold het Hoogwoud, bij C. Eeken werd een boom getroffen, en ook bij Dr Pool, en nog meer kleinere schade. Den 1ste mei de Tram geopend van Edam tot Kwadijk. 15 mei was het kolfwedstrijd te N-Niedorp. Eerste prijs van Caleer K.a.d. Zaan met 166 punten, 2de prijs Notaris de Boer te Hoogwoud 144 p., Lammers K.a.d. Zaan 138, Hagenaar Hensbroek 136. Korsprijs K.a.d. Zaan 399 p., Grootebroek 2de 353 punten. Juni. Een aanslag gepleegd, op het Spaansche koningspaar, dat hun huwelijk voltrekken zou te Madrid werd dat gepleegd, door het werpen van eene bom, (gevuld als een bloemeruiker), door een open raam van boven, waardoor verscheidene menschen werden gedood, doch koning Alfonzo [bedoeld is Alfonsus I (1886-1941), koning van Spanje van 1902-1931, postume zoon van Alfonsus XII. Werd 1931 door revolutie verdreyen] en Victoria bleven gelukkig vrij; door de bom, eerder in aanraking kwam met eene elextriexe draad, die daar boven langs geleide. De anarchist Malev Moria, heeft zich direct gedood. De Joden vervolging in Rusland, is weer aan de orde van den dag. De Drijfes zaak in in Frankrijk is terug geroepen voor den grooten krijgsraad; en is gebleken dat Dreijfus en Picart onschuldig waren, en nu zijn vrijgesproken, en in hunne eer hersteld geworden. Beiden zijn tot hoofdpersonen van 't leger hersteld geworden. Dreijfus tot majoor; en Picart tot generaal. Zat: 14 juli is Ms Spreê van Schellinkhout, onderwijzer te Veenhuizen na Indië vertrokken. Doch is de boot Willem II (twee) van Zat: op Zondag aangevaren, door een Engelschen boot, beladen met kopererts, die onmiddellijk zonk, (de laaste). 20 juli vrijdags groote oefening en inkwartiering van een 600 soldaaten met stukken, te Anna Paulowna, heeft geduurd 4 dagen. 22 juli zondag 2 dagen groot feest van wege den beroemden schilder Rembrandt. Van dond: 16 aug: op vrijdag des 's nachts 1 ½ uur zwaar geonweerd; vooral te Hoogwoud, Opmeer, Wadwai. 16 aug: een verschrikkelijke aardbeving gewoed in Z-Amerika, de steden Sant-Jaco en Buenos Aijres verwoest en verbrand; men schat de dooden op 15000 menschen. 20 aug: de plaats van oude van Kampen, bewoond door P. Ruiter (Spierdijk) door hooibroei verbrand, ze waren aan 't spitten des namiddags 6 uur. Woensdag 22 aug: oom Klaas Berkhout zijn plaats verbrand te Zwaagdijk, 19 jaar terug is dien plaats ook verbrand, hooibroei. Zat: 25 aug: een storm uit een westen, welke veel schade heeft veroorzaakt. Vanaf woensdag 29 aug: tot dinsdag 4 sep: is het zoo heet geweest, bijna overal, als het al in geen 30 jaar is voorgevallen, de termometer weer 91" en 85 graden op de minste plaats in de schaduw aan. [Bedoeld in graden Fahrenheit. Temperaturen in Celsius zouden zijn 33° en 29,5°] 13 sep: de vrouw van Jn Kunst alhier overleden. 15 nov: de plaatzen van burgemeester van der Steen te Spanbroek, liggende i/d Weere en Winkel publiek verkocht. 19-92-30 h.a. en huis gekocht door K. de Moor voor f 39505. En zoo 13 h.a. gekocht door Jn de Veer Schagen voor f 26000 (ongv) de geheele plaats groot circa 40 h.a. 2 huizen kon opbrengen f 76000 wat ruim 6 h.a. opgehouden. Dinsd: 27 nov: is burgemeester van der Steen 25 jaar 't hoofd van Opmeer. En den heer Dozie 25 jaar secretaris en gem: ontvanger van Opmeer. 5 dec: hebben wij nog onweer gehad, waardoor de bliksem zoo hier en daar nog brand heeft veroorzaakt, te Ursem zijn nog 7 schapen door 't weer verdronken. Het vee loopt alles nog in buiten. Tot veldwachter alhier is benoemd Y. Bood van Amsterdam, weleer uit Kolhorn. 2 boerenplaatzen van de wed: Donker te Twisk verkocht welke f 3000 per h.a. hebben opgebracht. 5 dec: de kaasfabriek te Aarswoud verkocht, publiek voor f 3310 door K. Weeder te Oostwoud. De plaats van mej: A. Donker Twisk heeft opgebracht f 70115,74½ en is aan stukken gegaan. 21 dec: Joh. Koop zijn herberg verkocht, aan An Breed schilder alhier voor f 4200 met invetaris de vergunning is er nu uit. Met de vergunnings zijn we nu op 't maccimum: zegge acht op 2100 zielen. Er zijn 5 vergunnings opgedoekt. Een van schoenmaker, van Stralen, C. Ra, A. Bruin en Joh Koop. Js Smit zijn plaats verhuurd, gaat zelf na Opmeer. Het is dit jaar een uitstekend jaar geweest voor gewas, en 't vee heel duur. Wij hebben veel sneeuw. 31 dec: een moord gepleegd te Andijk; eene 35 jarige Joh Berkhout is vermoord, door zijne commezaal een 21 jarige knaap geheeten Ente Zwan die verliefd was met de vrouw van Berkhout, en hem alzoo met een spade heeft gedood. K. Weeder de kaasfabriek te Aarswoud weer over gedaan aan K. Vel, B. Pluister Dzn, P. Helder. Jb Blanken van Opmeer oudejaarsdag overleden. In Frankrijk de Kerk (R.C.) gescheiden van den Staat.

Het jaar 1907.

Een spotprent die de mensen wijst op de gevaren

van de Zeppelin.

Jan: 7 jan: Maandag Dk Silver overleden alhier oud 33 jaar, ook dien dag de vrouw van C. van Twijver overl: oud 55 jaar. De bevolking te Hoogwoud bedraagt 1 jan: 1081 mannen en 1006 vrouwen, geslacht. Totaal 2087 perzonen. In Amerika zijn verongelukt door de sporen 3969 menschen gedood en 12514 gekwetst in het jaar 1906. 12 jan: 's morgens 7 uur Cn Pannekeet zijn huis verbrand. Men ziet thans vertooniging van vliegmachines, met een wagen daaraan hangende, om zoo een reis door de wereld te maken; ze praten van droom en malligheid der lucht omnibussen maar komen doen ze, en met een reeks van jaren zegt Santos Dumont [de Braziliaan Santos Dumont vliegt in 1901 met een zelfgebouwd 'slap' luchtschip om de Parijse Eiffeltoren], want vliegen probeeren wij al, en kunnen al van den grond opgaan (wij zullen zien). Van 21 jan: op 22 jan: de eerste dag eene fijne regen, en den volgenden morgen vroor het 19º vorst, nog een dag later 22º vorst uit een oosten. Zij rijden al schaatsen. 6 feb: Kaatje Wever getrouwd. Er wordt overal schaatsen gereden. Van 19 op 20 Feb: des 's nachts om 3 uur een geweldige storm uit n-west met onweer. Te Anna Paulowna zijn van T. Portegijs 3 koeie dood geslagen net om de andere was er een dood, op de stal. De nacht van 20 op 21 is de stoomboot Berlin van den Harwich lijn Rotterdam, op den Hoek van Holland vergaan, door op de pier te loopen. Deze is 's avonds van Rotterdam vertrokken, en is 's morgens half zes op de pier geloopen, zoo dat de Berlin aan tweeën is gebroken, er waren 91 passagiers en 60 man ecupatie [bedoeld is equipage = scheepsbemanning] aan boord één man gered, velen zijn er al verdronken, op het achter gedeelten van den boot, zijn nog levende menschen aanwezig, die wachten op redding als de zee wat bedaard. 15 menschen zijn nog gered (zegge 15). Prins Hendrik heeft zich erg verdienstelijk gemaakt, door mede in de boot te stappen, om den laasten te redden. De plaats van Cn Pauw te Benningbroek verkocht. Publiek aan Cn Wijdenes van Twisk ruim 19 h.a. voor f 47000. De producten van den koe boer zijn duur, kaas f 35. Van 15 op 16 maart vrijdag op zat: nacht. Cn Mantel van Schagen, zoon van P. Mantel alhier zich laten verdrinken, mogelijk door de ongesteldheid van zijn vrouw, die 3 weken later eerst weten mogt als dat haar man was overleden. Hij was 43 jaar. Woensdag 15 mei Cn Pijper oud burgemeester te Hoogwoud overleden, oud 77 jaar, slechts 4 dagen was hij ongesteld. 13 juni. Stemming voor den Prov:aale Staten, gekozen Buis r.k. Tenzen antrerov: Bos r.k. Dus dit gaat deze keer alles rechts. Wij hebben weer tongblaar onder ’t vee. Het is nu 20 juli. En wij hebben nog niet anders dan een koude N- of N.Oosten wind gehad, met een grauwe lucht, de zon komt niet zichtbaar (het is bijzonder erg), veel nachtvorsten. Zoo 13 juli Dk Koelemei overl: oud 47 jaar. Kastelein te Spanbroek. Aug: koud en droog, met geen druppel water. Sep: mooi weer, maar geen spatje water overal heerscht groot watergebrek. Wij hebben niet een enkel buitje gehad, den gehelen zomer, en geen zon gezien; geheel niet haast. Ja zoo erg was het, en toch is de zaadbouw goed (zelfs best) behalven boonen en erwten. Oct: het regent eindelijk. 6 oct: wij hebben water genoeg gehad, zonder onweer. De tongblaar heerscht alzoo maar voort, er komt licht op voor de blaar, (Een zekeren Van Baar uit Baarn gaat ze enten, veel geld verdient, maar spoedig slechte resultaten daar van. Juffrouw A. Rooker bedankt als schoolmatres alhier. Er zijn 10 sollicitanten gek: Jufr: ….. Laast oct. den ouden heer Wouthman ovl: oud 93 jaar (zoo). De herberg verk: van den wed: De Geus Aartswoud aan Keizer van Winkel voor f 6000. Oostwouder zijne herberg verk: aan eene Has voor ƒ 10.000 uit den hand. 18 nov. Alhier opgericht eene Copratieve Rafeizen Boerenleenbank, er traden 54 leden toe. Wat hebben wij eene mooie herfst gehad, het vee liep heel Lang buiten, de meeste tot in dec: en duur vee, handel troef. In oct. Heb ik mijne herberg laten veranderen met eene voormuur, gekost ƒ 960. De plaats van den weled: heer Donker te Bloemendaal: De plaats licht te Hoogwoud, en werd bewoond door P. Pannekeet, is uit den hand verkocht; aan P. Deken uit ’t Weeltje te Hoorn, groot 12 h.a. ruim met huis voor ƒ 25000. De plaats van Cn Pijper oud burgemeester alhier, liggende aan den Gouw groot 40-53-20 h.a.; verkocht voor ƒ 80147,65½ Cn Pijper junior heeft er 13-37-90 h.a. voor ƒ 2082,24. Perceel 19 en 20, groot 3-31 h.a. grasl. K. Slachter en Jb Tuinman voor ƒ 5161. 1 dec.: er is eene afteekening en den courant van Medemblik; van het droogmaken van het Wieringer Meer groot 19500 h.a. 3 dec: het perceel van den wed: Tm Leek alhier uit den hand verkocht, aan Eekers van Blokker voor de som van ƒ 3000 met inbegrip van het inventaris. 1 dec: straatverlichting in den Kerkelaan gekomen, door den bewoners van den Laan bijgedragen (allen). 25 nov: de plaats van den ‘erven Heuvel van Twisk,’ gelegen te Opmeer, voorheen Jn v Leeuwen verkocht, groot 17 h.a. ruim, voor ƒ 40.039 en een arbeiders woning voor ƒ 1935 gekocht door Cn Govers van Sijbecarspel. 24 dec: Joh Wagemaker vergunning gekregen. 27 dec: Oostwouder kastelein vertrokken, en Has er ingekomen. Het wintert een beetje, mooi weer, maar het rijden op schaats is niets, want het dooit af en toe weer.

Het jaar 1908.

23 jan: Klaas Helder Aarswoud overl: De wed: Joh Reuzenaar overleden alhier oud 84 jaar. Bakker Klaver zijn bakkerij verkocht aan Van Diepen voor f 5500. 22 jan: Deze winter geen sneeuw, en weinig vorst. Het laast jan: het ijs weer weg, hard gedooid. 22 jan: De plaats verbrand van Van Kampen de's smorgens om 10 uur te Spierdijk, ook 3 kalven verbrand. Henrie Farman te Parijs is er in geslaagd 1 kilometer heen en terug, met zijn vliegmachine zonder stoornis af te leggen, en er een bedrag van f 75.000 fr. mee gewonnen (Wij vliegen al) ofschoon hij maar 6 meter van den grond ging. 28 op 29 jan: Inbraak gepleegd bij Jn Biersteker in den Lagehoek te Hoogwoud. Alle deuren waren met ijzerdraad vastgemaakt, zoodat niemand na buiten kon komen, en toen het raam van den woonkamer ingeslagen te hebben, kwamen zij met een brandende fiets langzaam na binnen, voor het bed te staan alwaar de baas en vrouw op lagen, met een revolver in den hand, en het vragen was na geld, of de baas moest er aan. Daar de knecht met een nog een jongere knecht, na binnen wilde werd op hem gevuurd zonder iets te treffen, de dieven lieten 2 petten en een overhemd, met fietslantaarn achter. Doch is er van den daaders nooit iets uitgekomen. 31 jan: deze middag bliksem en donder. N. van Leeuwen zijn plaats te Eenigenburg opgebr: f 83.813. 26 maart. De karwei is thans f 26. Cn Wit zijn huis en land verkocht, publiek; aan Jb Langedijk (voor Blauw) uit den Weere voor f 17.615. Er wordt een reis om de wereld gemaakt per auto, vanuit Parijs, over Nieu Ork [bedoeld zal zijn New York], de rijs is door velen niet volbracht. Er heerscht, zoo af en toe, nog eens tongblaar. 2 april de wed: Cn Kuin alhier overleden. Mei. Er is te Hoogwoud, aangenomen om eene Katholieke school te bouwen. De boeren hebben al lammetjes voor de school in 't land gekregen. De kaasfabriek van D. Weder te Benningbroek opgeheven en verkocht. De maand mei is erg droog; er is gebrek aan drinkwater. Er is toch goed gras, en de bouwerij staat best. Het vee is minder in prijs, vooral schapen. De kaas is ook niet duur. Juni: is droog, hooi dun, gras schaars, producten niet duur, alles geld iets minder. Behalven 't land is duur. 9 juli. 3 en 1/2 huis verbrand te Schagen, aangekomen bij de groote baas Mers met z'n oude glasrommel. Klaas Boes de moordenaar van Schagen, die tot levenslang is veroordeeld, heeft van den koningin iets gratie gekregen, om nog 25 jaar te zitten, in plaats [van] levenslang. Deze zomer tot 20 aug: heel droog, met Noordenwind. Weinig te eeten voor 't vee. Wij kregen anderen wind, en regen. 22 aug: C. Mijdam Wegdam van Westwoud, benoemd tot Hoofd de[r] R.C. school te Hoogwoud.

Muzikant Jacob Kelder.

Jacob Kelder van Purmerend, geeft overal eene voorstelling in de muziek op zijne harmonica. 31 aug: 0.Schermer den serieprijs behaald met kolven bij Schuitemaker te Opmeer met 59 punten, het volgende partij 58 punten. W. Vijn 1 sep: tot Wethouder benoemd van Hoogwoud. Van woensd: 2 sep: op dond: 3 sep: de protestante Kerk te Wervershoof, door onweer verbrand. 4 sep: dondavond half elf, is Frans Rosier te Medemblik zijn geleiders ontsnapt, door [door] 't raam te springen. Van 8 op 9 sep: is Frans weer gesnapt, door gebroeders Bas van Opperdoes, aan den spoorlijn tusschen Medemblik, en Opperdoes. Den ontvluchten Veldman is ook weer gevat te Amsterdam, den 22ste sep: hij was zoo 3 maanden weg, uit 't gesticht Medemblik. 17 sep: 2 fietsen van W. Koorn gekocht. Mars No: 134553 is O.S[chermer]; Jacob Opel No: 252246. Deze herfst loopt mee, er is aardig gras gekomen. Het vee is duur, Hoornsche markt slecht. Dr Kuiper weer in de gekozen district Ommen, voor Sneek heeft hij bedankt. [Bedoeld is: Abraham Kuyper (1837-1920), Nederlands theoloog, staatsman, publicist; stichtte 1880 Vrije Universiteit; vele malen lid Tweede Kamer; 1901-1905 minister-president. Leider der Anti-Revolutionaire Partij. Speelde een belangrijke rol in de schoolstrijd.] Oct: Dk Wijnker de plaats gekocht voor zoo f 52000. 29 oct: afgevaren den boot Yarmouth, vanaf den Hoek van Holland, en nooit meer gezien, gezonken met 22 hoofden en 3300 schapenbouten, en nog een partij vleesch aan boord. Cn Zijdewind van Schagen had er 400 op, W. Zuidmeer 1200 en nog meer anderen; er was niets verzekerd. Het heeft gekost: f 20 per schaap; aan bouten. 28 oct: Gt Trompetter van Hoorn, groote wol en huidenkooper; zijn leven te kort gedaan, door zich te verdrinken in eene bak; (de zaken waren goed). 28. Het huis en land verkocht van de erven Cn Kuin. Het huis en land gekocht door Sm en Pieter Kuin, het huis aan den Gouw gek: door A. v Lee voor f 800. 6 nov: Jacob geloten getrokken No 1 een. 30 oct: mevrouw van den Steen te Spanbroek overleden. [Mevr. van den Steen was de echtgenote Opmeerder houtzaagmolenaar Van den Steen die ook burgemeester van Opmeer en Spanbroek is geweest.] deze maand is heel droog en warm geweest, ook heeft het een week in nov: hard gevroren, zoo erg dat zij rijden in Friesland op de schaats (dat was 22 oct). Wij hebben deze herfst alle dagen op schoenen het land in geweest om koeie te koopen, iets zeldsaams. 14 nov: kregen wij voor 't eerst een lekkere regen. Met de koemarkten veel geld verloren, het vee liep erg terug. Van maandag 23 op 24 nov: is Frits Fack overl: oud 37 jaar te Amsterdam. 28 nov: de oudste inwoner van ons land, De Geus, te Medemblik overleden in den ouderdom van 103 jaar ruim. 8 dec: het plaatsje van R. Ruurds Terdiek 0-Niedorp uit de hand verkocht aan R.C. Maagdenhuis te Amsterdam voor f 32.500 de 16-57-50 h.a. en huis. Het land wordt heel duur verkocht, te Grootebroek 4 a f 6000 per h.a. te Wervershoof 3 a f 4000. 22 dec: het nieuwe klooster te Westerblokker ingewijd. 28 dec: een verschrikkelijke aardbeving te Messina, Italie, geheele steden verwoest en 160.000 menschen verloren het leven daarbij. Laast dec: Zwemmer uit de Weere zijn herberg verkocht voor f 6000; Kieft uit Winkel zijne f 13000.

Het jaar 1909.

K. Bakker zijn huis en land 2-54 h.a. verkocht voor f 5954; gek: door P. Dudink van Nibbixwoud. Met jan: sterke vorst, 3 etmalen overal kunnen wij reiden, maar 4 dagen, alles is weg gedooid, 30 jan: reiden wij weer, mooi ijs, niet sterk. De kool is thans f 20 uien f 4,50 wol 16 st.: 20 jan: de wed: VIaar overl: oud 72 jaar mede de rijkste was zij onzer gemeente. 11 Feb: op dond: In Reuzenaar, Pade, alhier overl: oud 63 jaar. 12 feb: was het buiten gewoon koud, vriest heel hard, en rijden op de schaats, doch niet uitverdan [uitverdán is Westfries dialect en betekent hier: er op uit]. Dond: 18 feb: is Willem Grootewal van den Gouw 2 minuten over 9 uur met de Tram vertrokken na Amerika, als bouwknecht. Zat: is hij scheep gegaan. 21 op 22 feb: is de herberg de Stoomboot te Wadwai afgebrand. Het is altijd nog maar winter, het vriest steeds maar door, het is 14 maart en rijden nog op IJsbanen, en de Tenten tappen nog op het ijs. 15 maart ligt er `s morgens nog een voet sneeuw overal; wij hebben dien morgen nog geard met Jacob Schrieken van den Langereis. Het is nu nog een winter, zoo als menschen er niet van weten, tot 19 maart. Toen was het 's avonds zwaar onweder met hagel. Het fanfarecorps alhier is gaan slapen, door gebrek aan medewerken.

Prinses Juliana met haar ouders
Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik.

30 april vrijdags morgens om 6 uur, is een prinses geboren [bedoeld is: Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina (30 april 1909), koningin der Nederlanden 1948-1980, enige dochter van koningin Wilhelmina en prins Hendrik der Nederlanden]. Het vee is duur, en matig gras is er. Wij hadden in 't Iaast van april veel onweer, er is door 't Hemelvuur veel gebeurd, en toch kregen wij goed weer er op. Mei weinig gras, de 25^ste kregen wij water met onweer, waardoor eene Moeies te Veenhuizen werd dood geslagen op land, oud 34 jaar. 2 juni P. Vijn alhier overl: Voor de verkiezing 2de kamer district Enkhuizen gekozen den heer Oosterbaan A.R.V.ner, het staat in de 2de kamer 60 rechts en 40 links. Juni is koud en nat. Juli nat, er is hooi dat 5 weken buiten licht. Vleesch duur 38 c, spek 28, wol 85 cent. Aug: ook nat, er is veel gras; maar vroeg op ook. Met nov: mevrouw Steinheil die verdacht was haar man en moeder vermoord te hebben, is heden 19 nov: vrijgesproken, het is gebeurd te Parijs. Het beschot van de bouwerij binnen is slecht, Polder goed; stroo is duur f 25 1000 K.G. de grasboer heeft het niet slecht gehad. P. Verwei is in 't laast van oct: vertrokken na Beverwijk. C. Reuzenaar Opmeer zijn nieuwe huis betrokken. De burgemeester Van Leeuwen te Amsterdam heeft bedankt; 26 jan: Van Roêll benoemd te Amsterd. 1910 [bedoeld is: burgemeester jhr. mr. dr. A. Roëll, later Commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Holland]. Van der Stok te N-Niedorp, burgemeester, is als voorzitter, uit den raad weggeloopen. Het is dit najaar niet duur, koeie 20 a 24 cent, gelde hokkel: f 90 a 125, kalve f 40 a 60, vette koeie 30 a 34 cent, spek 26 cent. Het land is weer duurder. 24 nov: P. Vijn zijn plaats verkocht woensdagmiddag groot 28-28-90 h.a. opgebracht f 59.320,77½. W. Vijn gekocht 8-87-50 h.a. voor f 18.237,48 doch later nog een stuk overgenomen van Lichthart. Dond: 25 nov: heb ik voor 't eerst mijn Carbit gas gestookt; de aanleg en de installatie heeft gekost ƒ 2,50 gemaakt door Jn de Geus, Terdiek. 26 nov: Jn Leeuw Oostwoud, die hier met den verkoop van Vijn s'n plaats, nog strijkgeld en strop behaalde, zich opgehangen, oud 51 jaar. 10 dec: het gedisteleerd word verhoogd met 27 cent per liter (dat wille de Vijne). 15 dec: 5 koeie gekocht van Gb Grin W-Waard a f 315. 16 dec: A. Wit te Obdam door kolendamp gestikt door een kachel, oud 76 jaar; nog 3 dagen gelegen te hebben buiten kennis. Het geld is goedkoop 4%; veel geld te krijgen. Dit is nog nooit gebeurd; het is Nieuwjaar en Mr Looder in de Polder te Winkel, heeft al zijn zaad nog buiten aan de hokken staan, het wordt van het ongedierte alles vernield, en ook verrot (zonde stroo f 30 thans). Woensdag 22 dec: opening van den gasfabriek te Langedijk, de Iangtaarns worden Antimatisch [bedoeld is automatisch] opgestoken, alle ineens in 't volle licht. Langedijk heerscht een gevoel van geloofskwestie, de Katelieke verbieden het op grond om bij Protestante wat te koopen; maar het tegenovergestelde wordt ook nu toegepast. Er worden veel herbergen te koop aangeboden. Tolhek, Zeven groene Boomen, Vier Heemskinderen, Stoomboot, enz.: [Over het café annex hotel ofwel logement met de naam "Het Tolhek" -het zogenaamde "Medemblikker Tolhuys", gesticht in 1729- dat in een vliegende storm in de nacht van 2 op 3 april 1973 om tien voor vijf 's morgens tot de grond toe is afgebrand, zie: Pim Brieffies, 'De Tolweg in Hoogkarspel', in: West-Frieslands Oud en Nieuw 63 (1996), p.34-53, bepaaldelijk 40, 42, 44, 48, 51. P.44: 'Was het bezit van de tolinning dus op zich al profijtelijk, de pachter kreeg met het tolhuis bovendien de beschikking over een goed bekend staande en druk bezochte herberg. 'Zeven groene Boomen' was een herberg te Binnenwijzend. De Stoomboot stond in Wadway.] Te Medemblik goekeuring van den Minister gekregen, om f 469.000 te verbouwen aan 't gekken Gesticht.

Het jaar 1910.

Deze foto is genomen op 14 augustus 1910. Links zoon Jacob, 
dan zittend Olfert Schermer en zijn vrouw Jacoba Schermer-Appel. 
Rechts op de stoel de 14 jarige hond Bob.

De Prins Maurits te N-Nierop verk: uit de hand aan Jo Wilken Peetoom voor f 16.000. Deze winter wordt overal aangesloten voor Landbouw Onderlingen, dat eenrnaal allicht Rijkswet zal worden. 17 jan: Wij hebben nog geen winter, maar wel onweders, de bliksem heeft zoo hier en daar op plaatsen nog geraakt. 't Paardshoofd te Alkmaar Café van Sm Kramer, uit de hand verkocht aan Jo Wilke. Er is deze maand een prachtige duidelijke staartster te zien. 27 jan: sneeuw met veel wind, en veel sneeuw. 27 jan: Dk Kooiman zijn vrouw zig verdronken, oud 42 jaar, wonende aan de Gouw alhier. 26 jan: Groote overstrooming te Parijs, door de rivieren 38.000 menschen zijn dakloos. 30 jan: Jb Smit overl: oud 55 jaar. Woensdag 2 Feb: is P. Koopman van N-Niedorp, benoemd als burgemeester te N-Niedorp. De inbraak voor 2 jaar terug gepleegd te Spanbroek is nu aan den dag gekomen, het was eene Jb van Baar van Berkhout, oud 29 jaar, en kreeg 3 jaar ervoor. Feb: watersnood in Friesland, er staat 60.000 h.a. onder water, en kan volgens berekening, te mei eerst van 't water af, er is geen bemaling. De kaas is deze winter tot f 36,50 geloopen. Maart begint met prachtig weer Z.O. wind. K. Mantel zijn huis en oven verkocht aan Jn Schimmel. Joh: Hekker zijn huis verkocht aan Sm Koorn a f 2000. 19 maart is Geertje Bakker en Jn Molenaar, vertrokken na Amerika, op Zat: morgen half acht zijn ze scheep gegaan, van af Rotterdam; na de staat Minesota. Maart: tot burgemeester van Schagen is benoemd Jonkheer van Doorn oud 26 jaar. 14 maart, alles is erg duur: hooi f 32-1000 £, stroo f 32-1000 kilo, kaas f 38, spek 29 a 30 cent, vleesch 38 c, schapen 26 a f30 om te weiden, bigge ƒ 18. Het weer in maart was droog tot 14 april, april matig in gewas, en koud, mei koud; tot de helft, toen hebben we een beste week gehad, er is overvloedig veel gras gekomen. Zoo als was voorspeld zou de wereld vergaan, den 18de mei; zij zou in aanraking komen met den staartster Hallie (maar gelukkig niet gebeurd). Notaris Saks van W-Waard, aan eene operatie overleden. Half mei, is men begonnen aan den spoorlijn van Schagen op Wieringen. Ik heb van Jn Blaauboer 40 vette koeie gekocht, in een koop. 26 mei Juliaantje en Moeder en Prins Hendrik te Amsterdam; wat een menschen. Dinsd: 7 juni K. Mantel na Amsterdam, om den volgenden dag te worden geopenreerd. En is thuis gekomen met eene goed gelukte operatie (Later mis). Dond: 16 juni stemming voor den Provinciale [Staten]. 6 juni Paarden Tentoonstelling te Opmeer, waaraan eene verloting is verbonden, verkocht werden 7654 loten, de hoofdprijs is gewonnen door Cn Haringhuizing van Wijdenes, een paard, tuige en kar. Juli: geen warmte, goed zomerweder. Op dinsd: 7 aug: de's namiddags 2 uur onverwachts zwaar onweder alhier, met veel water, de bliksem trof hier 5 malen raak, alsmede het huis van P. Aker aan den Langereis (geen brand), en zijn schoonzoon licht geraakt. Van C. Schilder een schaap dood, een hooirook van Jn Groot en 2 maal de Telefoon geraakt. 14 aug: geloof van deze datum, is de Wereld Tentoonstelling te Brussel, door brand vernield, en is zoo men schat voor 200 milloen verbrand. 20 aug: Alles is duur vleesch 42 c, schap: 30, spek 30 c, bigge f 20, kaas f 33. De bouwerij is middelmatig. 16 aug: is Jacob na de Kamp van Seist gegaan, voor 26 dagen. Zondag 14 aug: hebben wij ons huis op eene foto laten nemen, met de hond Bob erbij, is 14 jaar oud. Van 8 tot 12 sep: Heeft den bekende vlieger Jan Olieslagers van Belgie, te Amsterdam gevlogen. Van 14 tot 18 sep: Groote Landbouw Tentoonstelling te Hoorn, schitterend geslaagd, met volmaakt weder, verbazend veel bezoek heeft er geweest, men zegt van vrijdags 7000 betalende, en 7000 niet betal. bezoekers. 16 sep: Joh Hekker weer in Hoogwoud in het huis van Post, hier over. In den maand oct: is eene vergiftigingsmoord gepleegd te Hoorn, op het echtpaar W. Markus en echtgenote en diens[t] meisje Marie Musman, door het geven van een taart, die was vergiftigd. De vrouw is spoedig overleden, de dienstbode is hersteld, De dader was ook bij den begrafenis aanwezig, toch wier spoedig bekend; en een dag daarna gevat. Het was eene J.J. Beek van Hoorn oud 62 jaar. De overledene vrouw was 86 jaar. Het vorige jaar had Beek het ook geprobeerd, maar toen was de taart te slap gemengd met vergif. 5 oct: is Portugal eene republiek geworden. 5 oct: omwenteling in Portugal, daar is revolutie uitgebroken, en verschrikkelijk gevochten tegen koningsgezinden; (en repeblukeinen;) de ofcierer van den lijfwacht van den koning, liepen ten laasten verscheidenen over, tot de repeblukeinen, (en ook soIdaaten) hielpen hun vechten. 30 uur gevochten, 200 dooden en vele gewonden. 6 oct: Heeft de aveturier Verstraten, van Belgie, met z'n tweedekker gevlogen te Alkmaar, op een hoogte van 700 60 meter [=760 meter], prachtig geslaagd, met veel toeschouwers. 17 nov: de plaats van Bruin Pluister te Aarswoud publiek verkocht, groot 16-20.40 h.a. Kooper S. Gaus van Alkmaar voor f 40.090, doch die heeft hem weer overgedaan, aan eene de Boer uit Valkkoog. 23 nov: de plaats van wijlen Js Smit aan de Pade te Opmeer verk: groot 31-53-80 h.a. en 2 huise gekocht door Sm Glas alhier voor f 43.942,85. 3-21-90 h.a. door N. Laan Opmeer Lagehoek voor f 4445 en 6-47-70 h.a. door P. Wester Opmeer voor f 8961. 28 nov: scheimarkt te Hoorn, vee duur 25 a 35 cent. Wij hebben al sneeuw, en vorst gehad, doch dec: geen winter, en geen sneeuw. Menister Cool, in de plaats voor een andere die genoodzaakt was ontslag te nemen, Cool is Antrereluvenar [bedoeld is antirevolutionair]. Bossen het huis gekocht; voorheen van Aafje Rob voor f 910. Domine Zuithof van Aarswoud vertrokken, (sociaal), hoewel dat zijn tegenwoordig alle jonge predikanten [bedoeld is Dirk Nicolaas Zuithoff, predikant te Aartswoud vanaf 5 augustus 1906 tot en met 5 februari 1911, toen hij naar Bolsward vertrok om daar predikant te worden].

Foto’s:

• Collectie Cees Modder.
• Collectie C.E. Pool-Bood.