De chroniqueur Olfert Schermer (Een legendarische dagboekschrijver)

Bewerking door Louis Groen en Erik Mooij

Dit is alweer het vijfde deel uit de door Olfert Schermer geschreven kroniek. Onze uitgave In het verleden ligt het heden uit 1999 bevat het deel van 1877 tot en met 1887, Een andere tijd uit 2000 bevat de jaren 1888 tot 1900, Scherven uit de Gouwe tijd uit 2001 bevat de jaren 1900 tot 1905 en in De verleden tijd uit 2002 vinden we de jaren 1905 tot en met 1910. De kroniek is een zeer uitgebreid werkstuk dat consistent is bijgehouden en blijk geeft van opmerkzaamheid van de auteur. Door zijn werkzaamheden als caféhouder kwamen veel dingen hem ter ore. Dit tezamen met zijn brede maatschappelijke belangstelling maken zijn kroniek tot een belangrijke bron voor historisch onderzoek. Daarnaast is het een zeer lezenswaardig werk dat het verdient om in gedrukte vorm vastgelegd te worden. De originele kroniek bestaat uit twee delen en loopt van 1877 tot en met 9 mei 1938. De Stichting Hoochhoutwout neemt elk jaar een deel op uit de kroniek.

Verantwoording

Gekozen is om een groot aantal zelfstandige naamwoorden zonder hoofdletter te herschrijven, om ze te kunnen onderscheiden van namen en duidelijker te zien waar een zin begint. Hier en daar is de interpunctie gewijzigd, zodat duidelijker wordt hoe de zin loopt en eindigt. Spelfouten zijn vrijwel overal intact gehouden, zodat men nog het eigen karakter van Schermers liberale beleving waarneemt. Ter wille van de leesbaarheid is hier en daar een ontbrekend woord(deel) geplaatst tussen ‘vierkante haken’, bijvoorbeeld in 1877: k[oeie]; 1878: na[ar]; 1893: contreb[u]sie. Wat tussen ‘kromme haken’ staat, bijvoorbeeld in (voorbeeld), is oorspronkelijk op die wijze door Schermer toegevoegd. Verduidelijkingen van de redactie zijn ingevoegd tussen accolades {Bijvoorbeeld}.

Foto’s: Collectie Cees Modder.

Vanaf 1 jan: 1911.

De bevolking op 1 jan: was 5.945.155 sielen, waarvan 2.944.079 mannen en 3.001.076 vrouwen. Het Tarief van spoor wordt duurder 5c per kaartje, de markttrein nog eens zoo duur voorheen 45c per kaartje Wognum Purmerend nu 90c. 4 feb: Jb Bakker uit Anna Paulowna zijn plaats verk: aan Joh Blaauboer voor ƒ85.000 of ƒ1700 per h.a.: voor 15 jaar terug gek: 55 h.a. voor ƒ21.000.

Zat: 4 feb: overl: Mareitje Appel vrouw van oom Cn Helder oud 67 jaar. 31 jaar gehuwd. Wij hebben het jachtveld van den Lagehoek gepacht voor ƒ50 per jaar a 6 jaar lang. Mr Soutendijk Rijksontvanger, gaat onze Gemeente verlaten in feb: een verlies voor velen. De spreeuwen en kievieten zijn deze winter niet weg geweest: zacht weer. Feb: de Stroo Carton Fabriek te Leeuwarden de Naamlooze Vennootschap, in staat van Falisement verklaart, tekort is ƒ345.758,49. Te Groningen is tongblaar uitgebroken, eene geheele stal vee afgemaakt: (dit is de wet:) treurig. 19 feb: is het zangkoor Jacob Kwast van Wognum, na London gegaan tot 5 maart, om daar 2 maal per dag eene uitvoering te geven. Zij hadden vrij overtocht, met vrij logies, en ƒ7,50 per hoofd per dag. In den Haarlemmermeer is tongblaar geconstanteert, bij eene Noordam 24 stuks vee en 8 varkens, zijn door ‘t Rijk afgemaakt: (Het baat toch niet) 15 feb: was door bouwer van den Langendijk nog 1500 bloemkoolen gesneden en ter markt gebracht; dit z’n leven nog niet voorgevallen. Er is ook geen nachtvorst te bespeuren. P. Bakker van Benningbroek, een broeder van onze meid Duwertje Bakker is na Amerika vertrokken. Er is werking van Elxtries licht te plaatsen vanaf Enkhuizen tot Hoogwoud, of tot Schagen. 24 maart is Geertje Bakker in Amerika getrouwd met Jan Molenaar, met wien zij als meisje naar Amerika was vertrokken. 16 maart stond vermeld in den Schager Courant als dat O. Schermer van Hoogwoud het hoogste record vette koeie aan den markt te Schagen verkocht had, in ‘t verkoopen jaar dus ook de meeste in ‘t Schager veevonds boekte. Dat was nog nooit zoo hoog door iemand geweest. {Het is de schrijver van dit boek} die zoo veel koeie omzette. 17 maart zijn vertrokken na Amerika, drie knapen uit den Anna Paulowna 1 zoon van K. Alberts Kaan een van Jn Kaan en een van Maarten Kooi. 18 maart Dk Breebaart gaat zijn tweede reis na Indië maken. 5 april geen Paaschtentoonstelling mag gehouden worden, op niet eene plaats, (welke 2 dagen te voren eerst bekend wordt) of de koeie die komen op ‘t terrein, moeten beslist worden verkocht, en op den Abetoirs geslacht worden, te Amsterdam, Haarlem, en Alkmaar; er [is] alzoo weinig aanvoer.

Van 4 tot 7 april geen gewas, (Meer Tongblaar). Mei gewaslijk, den 13de eene zware donderbui gehad de’s namiddags om 4 uur; de plaats van P. Groot aan de Pade getroffen, en verbrand onder Opmeer. Hij werd bewoond door eene Bijman Bijvoet; Ik was juist aan een spoorwaggon wol te laden a 21_ stuiv. Er was ook een paard van L Helder te Spanbroek en nog eene koe van een ander, en zoo meer doodgeslagen. Na het onweer 2 dagen koud en droog met N-O. wind, tot 19 juni, altijd hetzelfde. Er is geen gras meer, dun hooi, het is niet best. En bovendien allen tongblaar, overal in een ernstigge aard, er gaan vele beesten dood, en gaan haast allemaal den grond in, alleen in onze gem: Hoogwoud zijn 130 beesten koei en kalve gestorven. 19 juni eene mooie regen met zacht weder, best water. Op zondag 18 juni de’s namiddags half drie terwijl de Domine wordt bevestigd van Binnen[wijzend] in den Kerk te Westwoud; breekt te Binnenwijzend eene brand uit van het perceel van Gt Muis, welke door den verschrikkelijken wind zoo voort woekerde, dat alzoo 9 boerenplaatsen en 2 burgerwoningen -ze waren allen ten Kerke- 1 schuur en 1 Kerk afbrandden. Toen het einde van het dorp was bereikt, moest den brand ophouden; er waren verscheidene plaatsen met riet bedekt, nog gebluscht, en ook overgesprongen. 13 gezinnen stonden zonder huisvesting. Ook verbrandden nog eene stier van Cor Post, waar ƒ1100 voor was geboden. Er was weinig te redden. Ongeveer den 10de juni, werd van Cn Ursem van Hoogwoud, wegens het niet aangeven van den tongblaar 17 koeie verbeurd verklaard, of ƒ3014 te storten, dit laaste heeft hij gedaan. 23 juni de koeie gelde 40 a 42c, schapen 22 a 25 spek 21 a 23c, wol 21 stuivers kilo. In juli de koeie 45 cent (en lang gebleven).

Het armenhuis op deze foto uit ongeveer 1915. Op de foto enkele bewoners. 
Het zijn Neeltje Bos met haar zoon. Ze mocht in het armenhuis blijven 
wonen als ze alles rein en knap hield. Achter de geit, wat de melkkoe 
van de armen was, zien we nog een houten waterpomp.

Het nieuwe Armenhuis aanbesteed 10 inschrijvers de laagste Wilm Luik voor ƒ3325 begrooting voor ƒ3525. 3 juli de precident Talieronrs van Frankrijk eene week te Amsterdam. 6 juli wordt er eene rumoerige nacht doorgebracht te Amsterdam door den bootwerkers (stakers) er wordt van bijde zijden geschoten, alzoo 8 gewonden. Mijn vrouw zonder ziek te zijn geweest 48 pond lichter geworden was 179£ nu 131 £. G. Groot, smid alhier door ‘t slaan op ‘t ijzer, een scherpje in ‘t licht van z’n oog, moet na Amsterdam onder behandeling en raakt z’n oog kwijt, een glazen erin. 10 juli. Een grooten brand te Zaandam, aangekomen in een koffijhuis, er zijn 6 personen in verbrand, vader en moeder en 4 kinderen. 2 kinderen gespaard. Juli: Is heel droog en heel heet geweest, zelfs buitengewoon heet, tot 15 aug. Het was te heet, om wat te doen, een tochtje wind werd men nooit gewaar. Na 15 aug: de warmte is Goddank minder, maar de droogte duurt voort, en wel door den geheele wereld. Het staat wel eens erg na regen, maar dan gaat de wind weer Noord - en weg is de regen, het blijft droog tot 20 sep: voor ‘t eerst regen, uit een onweerslucht. 9 aug: groote staking te Londen, onder het scheeps- en boots-perseneel, en ook de koetsiers, tot honderdduizend in ‘t getal; toch dit is na 5 dagen weer in orde, toch nu staken de spoorweg arbeiders, en perseneel weder, komt ook goed af. Er gaan hopen varkens weg, en dood wegens pestziekte. Het spek geld 23c vleesch 42c kaas 34. Erzijn deze somer boeren, die meer vervoeren, aan de koeie, als dat ze aan melk melken, door de droogte, en tongblaar. De bouwerij is buitengewoon best, en alles heel duur. Kool 45 per snees, of 13 per 100 st: ujen 4,50 silver uijen 5,60 aardappelen 1,60 halv mud. 11 sep: het is alles nog droog, oms de dag 10 a 14 een lucht of we dik water zullen krijgen maar de wind gaat weer n-oost en weer droogte opnieuw met veel hitte. Wat is alles duur kaas 41, erwten 28 boonen 20 a 26. slaaboonen ƒ1,00 £, groenten is haast niet te koopen. Frankrijk en Duitsland kunnen het heelen, troebelige tijd, zoodat de soldaten hier, 50 dagen in den kamp moeten blijven; in plaats van 25. 11 sep: Cn Ursem J.E. Rol en D. Mulder voor ‘t Katon gerecht te Medemblik, voor tongblaar, C. Ursem blijft verbeurt verklaart ƒ3032, J.E. Rol ƒ2,50, Mulder ƒ20 boete. 20 sep: op woensdag ‘s avond veel regenwater gehad. 21 sep: ‘s morgens onweer, met best water, toch mooi weer. 21 sep: overleden den eersten Minister van Rusland Stolijpin, vermoord door een revolverschot, gebeurd in eene schouwburg, eene geheime poletie spion, heetende Bogro en is ter dood veroordeeld. Frankrijk en Du[i]tsland zijn nog altijd aan ’t onderhand[e]len over den oorlog, oorzaak is vrijheid in Marokko. Duitsland en Frankrijk hebben den zaak in vrede geteekend. Zat: 30 sep: een storm en buien uit een N-Oosten, vele boomen zijn omgewaaid, ook op de hoek van ons huis, is er een neergekomen, van ‘t erf van Cn Wever, wij moesten den geheelen nacht daaraan werken. 29 sep: vrijdag is den oorlog tusschen Italië en Turkeije uitgebroken ‘s namiddags om 2_ uur, het geld hier, om een stuk grond, genaamd Tripolie. Oct: mooi droog weer, maar geen gras. De kaas is nu zoo duur, als ze nooit is geweest, ze geld ƒ49,50 de 100£. Nov: hebben we vaak eens onweer, van bakker Visser een koe doodgeslagen, op ‘t land vlak over den R.C. Kerk te Hoogwoud. Wij krijgen in nov: veel wind, het weer is niet mooi. 14 nov: P. Visser zijn bouwplaats te Anna Paulowna verbrand, oorzaak onbekend. 14 nov: P. Doorn kastelein te Opmeer zich van ‘t leven beroofd, door zich op te hangen, was pas 10 weken getrouwd, aan een jonge oude vrijster Ma Schotsman, die 9 dagen aan hem getrouwd was, en toen overleden. Het land gaat weer gans de hoogte in, er wordt op verscheidene plaatsen alweer tusschen de 3 a ƒ4000 per h.a. verkocht, en ook nog wel hooger. Het plaatsje van den wed: Spijker te Oostwoud 10-50 h.a. groot zoo gauw ƒ46000. Dk Rooker te Hoogwoud het land van Domine Wieringa; in gebruik bij Sm en P. Kuin verleden jaar uit de hand gekocht, dat aan de Pade. Het vee is deze herfst duur, magere koeie gauwen 25 a 28 cent, met vleesch tot 35 cent. Kalf koeie die moeten kalven nu duur, de melk geld 8 a 10 cent. Fabrieken hebben gekocht voor den geheelen winter tegen 7 1/2 cent, Hoorn ook 7 1/2 , dit is hoog. Voor de bouwers, is het een buitengewoon best jaar, en voor de koeboer buitengewoon slecht. 29 nov: uit Berlijn eene Dr Siegel schrijft dat hij den baxil van het mond en klauwzeer gevonden heeft, en nu door inenting met het door Siegels vrij gekweekt micro organisme onmidlijk de toekomst immuum maakt. 3 dec: Domine Aalbers zijn afscheid gesproken.

3 dec: maandag Jb Schrieken van Hoogwoud (Langereis) begraven is den 29ste nov. overl in den ouderdom van 23 jaar. 11 dec: het huis en erf verkocht van P. Schipper alhier, Boekelweg groot 1-72 h.a. voor ƒ4734, gekocht door E. Stapel waarvan P. Koenis 500 roeden heeft voor ƒ1600 ruim. Het is eene groene Kerstijd met af en toe een weinig water, geen vorst. De overhouders niet duur ƒ16 de 20. Er is land van Wm Schuurman te Bovencarspel verkocht, 3 h.a. met huis voor ƒ29000 kreeg 1 morgen land toe, dat niet te best was. Er worden boerenplaatsen verhuurd voor 10 jaar vast, voor koolbouw a ƒ250 per h.a., wat duur. P. Schilder Pade Opmeer huis en 4 h.a. land verkocht. De Kolk te Lambertschaag droog gemaakt, molens weg. De zondagen van R.K. weggenomen, wat verminderd. {Bedoeld zijn een aantal feestdagen op maandag tot en met zaterdag, die geenszins werden afgeschaft, maar die men niet meer verplicht als zondag moest beschouwen, waarop men niet mocht werken.}

Het jaar 1912.

In Jan; verkiezing in Duitsland, het gaat er heet na toe, de uitslag is:

	uuuuuu	In 1912	uuuuu	Vorige 1909:
Links sociaaldemocr:		110		53
Nationaalliberalen		46		51
Boerenbond		4		0
Vrijzinnigen		42		49
		===		===
Geheel geslagen		202		153
Centrum		93		103
Polen		18		20
Conieutie		42		59
Vrijzinnige		14		25
		===		===
		187		230

Begin jan: is J. Breebaart herbenoemd als burgemeester van Hoogwoud. 2 bladzijde verder - z.o.z. - nog iets van af 1 januari! 24 jan: de plaats van de wed: Pluister in den Kolk van Aarswoud publiek verkocht, groot 20.58-60 h.a. Er gaat af aan riet en water dat er bij is begrepen 1-32-40 h.a. alzoo aan land over 19-26-20 h.a. en huis voor ƒ41.390 en ƒ5 geboden met combinatie kooper Jan Koomen Aarswoud. 31 jan: de herberg van K. van Stralen te Opmeer publiek geprecenteerd, opgedreven tot ƒ1500 zoo, maar vond geen kooper! Zat: 27 jan: Siemon Kramer is met den vrouw van Joh Wilken van Alkmaar, er van door gegaan, waarheen is niet bekend: ‘doch later terug’.

Maandag 26 feb: P. Glas van Aarswoud overl. op den publieken weg, aan hartverlamming, oud 77 jaar. Vrijdag 1 maart de tram van Schagen-Ewijcksluis geopend. Maart, een groote staking van mijnwerkers te Londen en Duits­ land, er zijn 4 millioen stakers.

Vrijdag 17 maart is D. Langedijk van Barsingerhorn plotseling overl: Hij was dien dag 35 jaar oud. (men zegt van vergeving). 6 feb: is Jan Kunst smid voorheen te Hoogwoud overl: oud 80 jaar. Eene heldere mooie zonsverduistering hebben wij te zien gehad, op woensdag 17 april, het wier er koud en donker van, ik was net te Anna Paulowna. Een groote scheepsramp is gebeurd, het grootste schip ter wereld is vergaan met 1635 menschen aan boord, allen zijn verdronken {nvdr de naam van dit schip was Titanic}. Het liep op een ijsberg in zee. 20 april, er loopen al vele beesten in ‘t land met goed gras: erg voorlijk winter; 23 april, P. Mantel overl: oud 77 jaar van Hoogw. Delegentia te Alkmaar eindelijk in vlammen opgegaan, toch op ‘t toneel begonnen; (net als voorheen). An Rooker gehuwd met Antje Appel. Met de Pashen kermis Jn Wever met mes aan vechten geweest, is in arrest genomen tot de straf is uitgesproken; dit was 1/2  jaar en zoo gebleven. De laaste 2 Outo bandieten te Parijs zijn gesnapt, toch dood in handen gekomen. 15 mei, K. Mantel van Hoogwoud overl: oud 43 jaar (op woensdagnacht). De kwarwei is ƒ19,20 tarw 9,00. Het gewas in mei alles weelde. Zat: 8 juni geraken te Lutjewinkel 4 personen den een na den ander in eene ierkelder van Jn Nobel, door gebrek aan zuurstof, de oorzaak is bedwelmd door den stikstof, doch allen zijn gelukkig weer bijgekomen. Juni: alhier bestaat plan tot ‘t oprichten eener Copretieve Maalderij van graan, naam ‘Ons Belang’ te Hoogwoud. 13 juni, eene grasmaaier doodgevallen van den zolder van A. Donker, Pade te Hoogwoud. Wed: P. Mantel overl. te Winkel. K. Dekker zijn vrouw overl: Jn Hinke overl allen laast juni. 20 juli, de hooibouw is zoo gedaan, veel geteeld, het eerste is slecht, het laaste is best. Het [is] 3 weken droog. 22 juli, bijeenkomst te Hoogwoud over den Elextrische Centrale: de raad afwijzend beschikt. De bouwplaats bewoond van Geertsema te Anna Paulowna verk: groot 44 h.a. en heerenhuis voor ƒ105.000 ruim aan verschillende koopers. 13 jaar terug gold die plaats ƒ30.000. Er is veel nahooi geteeld, en best gewonnen. Het is eene rijke tijd. 2 aug: Friedig Fack van Amsterdam overl: 63 jaar oud, met de tijd van 8 dagen, dinsd: te markt, en dinsd. begraven. 5 aug: de raad van Hoogwoud cerculeerd aan den ingezetenen eene lijst: om te teekenen voor het Elextries licht: maar alzoo geen licht, den uitslag. 20 aug: Generaal Boot, de oprichter van het leger des Heils, te Londen overl: een wordt opvolger {Bedoeld is: Booth, William (1829-1912), Engels theoloog, stichter van het Leger des heils}. Veel onweer, en veel water, vanaf 20 juli, spek 33 cent, koevleesch 42 a 43. 21 aug 1912. Notaris de Boer van Hoogwoud eene Outo begonnen te rijden: Viat merk. 26 aug: 3 dagen groot feest in den Beemster van het 300 jarig bestaan van af den droogmaking der polder, 1612-1912. Woensdag 4 sep: groote landbouwtentoonstelling te Medemblik, veel opgeofferd, maar het is zulk slecht weder, alle dagen regen en wind, zoodat er weinig bezoek is geweest, en alles groot schade heeft ondervonden. Sep: Jb Kistemaker lid van den raad geworden van Barsingerhorn. En heeft de plaats gehuurd van A.D. Waiboer... Firma Laan te Wormerveer. Menister Dr Kuiper neemt zijn ontslag uit den 2de Kamer (wegens doofheid) of krijgt het te benauwd {Bedoeld is: Kuyper, Abraham (1837-1920), Nederlands theoloog, staatsman, publicist; stichtte 1880 Vrije Universiteit; vele malen lid Tweede Kamer; 1901-1905 minister-president. Leider der Anti-Revolutionaire Partij. Speelde een belangrijke rol in de schoolstrijd}. 16 sep: Domine Dijkema alhier gevestigd, Hwoud. P. Schilder zijn huis en land verkocht aan C. Dol uit den hand, mei te aanvaarden 1913, groot 4 h.a. vanaf 11 sep: tot 27 sep oosterwind met veel nachtvorsten duurt tot half oct: weinig gras en ‘t vee heel duur. Begin oct: Duitsland open voor vleesch invoer. 16 oct: gaan ze er levendig heen, er gaat veel vee heen, maar de prijzen zijn daar niet hooger als hier 42 cent. Turkeije en Italië hebben den vrede gesloten. Montenegro heeft den oorlog verklaart aan Turkeije en direct begonnen te vechten. Het heet den Balkan Oorlog. De plaats van de erven Pluister W. Waard in den Sluishoek publiek verk: 15-8-30 h.a. voor ƒ44.000 zoo. Het huis en erf van Jn Rood bewoond door A. Verwer verk: gekocht door Joh: Wagemaker voor ƒ16.00. 16 Honderd. De plaats van den erven P. Mantel verk: den 29ste oct: koopers huis en erf W. Vijn voor ƒ2105; Dr Pool 1-42-15 h.a. voor ƒ2780 per h.a.; O. Schermer 1-54-80 h.a. voor ƒ2085 per h.a.; P. Kuin het 400tje voor ƒ1215, tezamen alles ƒ10.715. Het vee is deze herfst heel duur, gelde 30 a 35 cent; kalve ƒ100 vaarse 180 a ƒ200; vette 42c, spek 30c, wol 21 st. D. Aartman het land gehuurd van C. Helder voor 131 per h.a. voor 4 jaar.

Een jan: zulk zacht weder, men kan geen kou voelen. De kaas is omlaag gegaan van op 36 en 34 en half jan: op ƒ32 a 33. De plaats van D. Kai te Hauwert publiek verkocht, groot 17-62.60 h.a. pgebracht ƒ56323,57. 7-78-80 h.a. kooper V. Kai Dzn voor ƒ26710; 3-69-50 h.a. kooper G. Nes van Hem a ƒ10645; 2-77-80 h.a. kooper S. Deen Wervershoof ƒ8434; 1-75-10 h.a. kooper C. Mol Zwaagdijk ƒ5652,22; 1-61-40 h.a. kooper V. Kai Jnzn Hauwert ƒ4882,35. 6 jan: komt er door de duurte van vleesch, uit Zweden in ijs verpakt 3 maal per week te Amsterdam Zweeds vleesch aangevoerd; en is nu 5 cent kilo gedaald. 16 jan: vorst met koude Oosŧenwind: 21 jan: dooit het weer, wij hebben drie dagen schaats gereden. 15 jan: de herberg van Js Boon te Benningbroek publiek geveild, maar opgehouden a ƒ8500 zelf geboden.

De boerderij in Aartswoud die J de Vries huurde van Jn Waiboer. (foto uit 1938)

Nov: Jn de Vries Hoogwoud heeft het huis en land van Jn Waiboer te Aartswoud gehuurd voor 10 jaar, dus gaat in mei 1913. De Balkan Oorlog heeft veel menschen gekost, en voor Turkeije een nederlaag. Dec: vrede onderhandeling, maar niet tot eens kunnen komen; zoo wordt met feb: de oorlog weer begonnen. De vellen der mollen gelden 40 cent voor Amerika. Hazenhuiden 65c, rattenvellen 10c, witte harmelingen ƒ1,15. Hoogwoud zal zich gedeeltelijk van luchtgas voorzien. Cn Moei[j]es, slager van Spanbroek heeft de kerkeplaats gehuurd, bewoond door Lw Helder. Laast dec: vette schapen ƒ44, vette lammere ƒ37,50.

Het jaar 1913.

7 jan: De Copratieve Volksbank te Alkmaar verliet verklaard. Feb: te Spierdijk wordt een R.K. school vergroot, en alzoo den openbaren school wel opgeheven, door er maar 2 protestante kinderen over blijven. 7 feb: Jn de Vries zijne slagerij uit de hand verk: aan P. Davidzon voor ƒ4.500. De Gouw alhier maakt aanstalten voor luchtgas. 17 feb: de wind oost met vorst, en helder weer. Deze maand de wet aangenomen tot bescherming van de mollen. Dinsd: 4 feb: heeft het ‘t Nut haar 75 jarige feestelijk gevierd bij O. Schermer, ruim 260 personen waren aanwezig, het feest werd door eigen krachten gevierd, en gehouden wat zeer in den smaak viel van ‘t publiek. Joh: Eekers zijn huis met verlof verkocht aan Jn Dam voor ƒ3600 uit den hand. De nieuwe kaasfabriek schiet niet best op, vooral door de R.K: wordt dit niet gesteund. Te Twisk heeft de jonge leerling Zwart uit Hoorn, zich voor de Trein geworpen, en zich laten dood reiden: “uit liefdes drama”. Met de Stoomzuivelfabriek in Westlijk Zeeuws Vlaanderen gaat het niet, de laaste Fabriek is overgegeven voor eene kunstmeststoffenzaak. 18 maart. De koning van Griekenland dood geschoten. Met de storm, is de boot de Eeastwell te IJmuiden op den pier geloopen, en door midden gegaan, geen persoonlijke ongelukken als 178.000 balen rijst gingen verloren. 21 maart, de wind z.west al een week, met storm haast alle dagen en veel donder en bliksem. Kiezers uit Hoogwoud 421 voor de Gemeente 497 voor de tweede Kamer, 496 voor de Provincieale. 26 maart, Adrianopel genomen door de Bulgaren. Dond: 15 maart, aanbesteed de Gasfabriek te N. Niedorp, 16 inschrijvers, waarvan K. Schilder van Hilversum de laagste is, en ‘t werk moest maken voor ƒ23995.

 

Op vrijdag 16 mei is Marie Has vertrokken naar Indië. 13 juni verkiezing voor 2 leden voor de Provincieale en gekozen Buis en Tensen met 1000 stemmen meer, 17 juni stemming voor den 2de Kamer voor 1 Lid gekozen Oosterbaan van Enkhuizen aftr: Lid. De Kamer bestond uit 59 Rechts 41 Links, en is nu geheel andersom 58 Links 42 Rechts. Staatspensionering heeft ons geholpen, buiten verwachtings. De Socialisten hebben een reuzensprong gedaan van de 7 leden zijn ze op de 18 gekomen. Met de stemming, district Enkhuizen, voor de 2de kamer, had Oosterbaan 5463 C.St., Netscher L.b. 4701, Huiberts 491 {Met C.St. is bedoeld: R.K.S.P.: Roomsch-Katholieke Staats Partij; met L.b.: Liberalen; So.ca.: Socialisten}.  Begin juni tot 17 juni mooi weder, met veel warmte en donder. Toen tot juli veel nattigheid en koud, N-wind en geen zon gezien. 

Zoo aug: is hier om 111/2 uur een luchtballon gepasseerd, tot St.n Maartensbrug. 7 aug: Is de vrede geteekend van den Balkanoorlog met Turkeije. De Coperatieve Maalderij alhier in werking gegaan. En de Kaasfabriek gaat in aanbouw. 14 aug: Altijd maar koud, en geen zonneschijn van begin juni tot half juni mooi weder met veel warmte, en veel donder. Juli: veel nattigheid, en koud N-wind en geen zon gezien. Zondag 17 aug: Crisŧoffel Iges overl: oud 74 jaar te Hoorn, heen wonende te Opmeer. Aug: en sep: geen water gehad, mooi weer. 3 oct: voor ‘t eerst water (weinig gras). G. Klomp overl: de wed: is na haar zoon te Haarl: gaan. Er zijn hier te Hoogwoud 13 wonings ledig. Er is dit jaar veel feest gevierd. De vrouw te Amsterd: van 1813-1913 3 maanden toegankelijk. Dan de Entos ook 3 maanden open. Neerlands Onafhankelijk[heid] sfeest van 100 jaar, is in ieder stad en dorp gevierd. Hoogwoud niet. Tenŧoonstelling in den Haag, “alles feest”. De bouwerij is dit jaar slecht, de boerderij best, en ’t vee, is zoo duur als het nog nooit geweest is. De geheele herfst mooi weder, en geen waŧer. Woensd: 5 nov: het huis van den wed: Cn Schermer geb: Schagen verk: voor ƒ1505. Kooper Cn Rood en Jn Romein alhier: later uit de hand, verk: aan Rentenaar. Jn Beerepoot alhier heeft eene plaats gekocht, van Avis van Midwoud, in publieke veiling, te Zwaag, groot  -  - h.a. voor ƒ46.350 en Roosje voor ƒ10.260; R.C. kerk voor ƒ7600; A. Wiering ƒ10.150. 13 nov: is Jansje Blauboer getrouwd, van Anna Paulowna, aan P. v. Eeten. Met de koemarkt zijn zaŧerdags nacht, om 11 uur, op de lijn te Hoorn, bij ‘t lossen van vee, 17 vaarse, afkomstig van Amsterdam, op de lijn geraakt, waarvan 3 gedood, en 10 gekwest en stuk waren, verkocht voor ƒ800 en waren afkomstig van Koolmees uit Rotterdam en Stam van Ouwerkerk. “Het was een schade”. De plaats Zeeoogst, Winkel Polder, bewoond door Jn Hoogland, staat in bod op ƒ109.610 grond, en Polderlasten zijne ƒ1160,26 en is groot 60-54-47 h.a.; doet aan huur ƒ7265,36. Deze plaats is gemijnd, door mevrouw, de wed: Tex, te Amsterdam voor ƒ129.611. Dinsd: 23 dec: Jacob en Marie als Bruid en Bruidegom ingeschreven. Een huis gehuurd van Vlaming tot 1 jan: 1914 voor ƒ70.

1914.

8 jan: Jacob en Maria getrouwd op Dond: 3 uur. 11 jan: begin der winter. 14 jan: ze rijden al op de schaats. De Korenbeurs van W. Roggeveen te Schagen, uit den hand verkocht, aan C. Boontjes van Schagen. Op zondag 25 jan: is te N-Niedorp, op den Rijd, eene hardreiderij gehouden, door den Amonteur C.G. de Koning van Edam; die getracht heeft zijn record te verbeteren, met nog 5 andere rijders, er waren ruim 3000 betalende menschen geweest a 25 cent. Het was dien een koude zuide wind, met dooi. 30 jan: het dooit goed door. Cn Rik in armhuis gekomen. 22 jan: Is de vrouw van P Mes alhier bevallen van 2 kinderen, van ‘t manl: geslacht, die heeft nu 5 kinderen ver binnen de drie jaar, in leven. 

Aurora verwerkt haar eerste melk op 1 februari 1914.

De Kaasfabriek te Opmeer ingewijd, en er was Bruiloft 27 jan: op Dinsdag er waren zoo 30 paren. Dinsdag 18 feb: is te Purmerend een goederetrein ontspoord. Deze maand mooi weder, met Zuid a Weste wind en stil.  4 feb: is overleden Geesje Groot oud 76 j en 5 md: was gehuwd met Cn Helder de winkelier. Deze maand vleesch 37 a 42c; spek 21 a 23c is hard terug geloopen. 21 feb: is den koopman Cn Jongewaard uit den Hout 25 jaar getrouwd geweest aan C. Bart: op Zaterd: An Zee heeft het huis en 6 morgen land gekocht van den erven Cn Bakker voor ƒ12.500. 13 feb: R. Bloemedaal overl. oud 61 jaar te Alkm. in St.n Elisabeth Gesticht. Dinsdag 17 feb: is Eb Rempt geŧrouwd met Jn Tuiman uit Amerika: op den Courant af. Te Zundert heeft den Cassier P. Buis door ‘t uitgeven aan valsche spaarboekjes, met _% hooger rente ƒ70.000 ontvreemd. Het geld was van boeren en burger dienstboden 4 a 500 in ‘t getal. Ik heb dit jaar aan slachtvee vervonds te Schagen 251 koeie. Zat: 21 feb: middags zwaar onweer. 23 feb: F. Appel Venhuizen overl: oud 45 jaar. En K. Bierman Venhuizen den 24ste feb: Tjerrie Kaan W-Waard overl: 26 feb: 55 jaar. 20 op 21 maart. Lente den Wind zuid. Er is in maart niets gezaaid, het is te nat, deze maand is erg nat. 28 maart. Bregje Schagen overl: oud 85 jaar ruim, alhier begraven, het was de Moeder van Sm de Jong. In maart hadden wij een waterval van 137,8 mM: of 137,8 Liter per [vierkante] Meter. In 1913 was de regenval 21,2 mM: een verschil dus van 116,6 mM. Half april een goed gewas, al veel koeie buiten, voor mei zijn alle koeie buiten. Den eersten Telephoon werd uitgevonden in 1878 en tentoongesteld door Craham Bell; en mei dit jaar werd alhier op woensdag den Telephoon of spreekcel geopend. De bevolking in N-Holland was op 1 januari 1.176.449 waarvan 572.141 man: en 604.308 vr. geslacht. Op maandag 18 mei, is den koningin met den prins Hendrik, in Opmeer geweest, en heeft den kaasfabriek Aurora bezichtigd, des middags om half 3 kwamen zij met 4 auto’s van ‘t Hof, en een verslaggever van ‘t N vd dag aan. Zij was van Enkhuizen, Westwoud plaats Neefjes, Medemblik ‘t stoomgemaal en Radboud, Beemster den boerderij van Zijp “Hofjes”, en toen na Alkmaar op ‘t spoor gegaan om 5.10. Zat: 23 mei ‘s morgens onweer om 5 uur, en om half twaalf weer. ‘s Morgens 1 koe doodgeslagen van de wed: Schrieken a/d Gouw alhier, en een huis verbrand aan den Bobeldijk, en later 1 koe van Jn Smak aan den Boekelweg. De eerste helft van mei, was heel koud en droog. 23 mei kregen wij wat water. Willem Grootewal over uit Amerika, getrouwd en weer heen gegaan. Groote scheepsramp door aanvaring, de Empres of Ireland, werd aangevaren door den kolenboot Storstad: en zonk met 10 minuten, waarbij 1032 menschen omkwamen, en 355 gered. Zondag 31 mei festival te Langedijk van fanvarecorpsen. Tot 17 juni koud, en de wind altijd n-oost. Juni 21 de wind z-west, warm weder, met onweer sm: om 9 uur. De vette koeie gelde dit voorjaar 4c minder als verleden jaar in ‘t land. De boerenkaas geld 4 a (5 meer, als den fabriekskaas: Wij hebben Zond: en Maandag 19 en 20 juli feest te Wognum van ‘t 25 jarige bestaan van Jacob Kwast: ‘t stormden van menschen, ‘t was bijden dagen heet weer, de Tent met 4000 zitplaatsen, was te klein. 24 juli: het onweer weer veranderd regen, en 20º kouder. De staking in ‘t houtbedrijf, te Zaandam heeft weken geduurd: tot Vrijd: 31 juli voor den oorlog: Met den oorlog, zijn de socialisten erg mak, en stil. 20 juli zoo, staking in den Haag, onder Tramperceneel. In juni is er een Kasteleins Vereeniging opgericht, “die niet veel zal beteekenen.” De Elextische Centrale, begint de lijnen te maken vanwege de Kennemer Centrale. Groote ommekeer! Vrijdag 31 juli namiddags 4 uur, bericht van opkomen aan den soldaten, 14 ligtings opgeroepen. Zaterdag morgen, om 8 uur vertrokken uit onze gemeente 57 mannen, en onze plaats leverde er 14 x 8 personen per jaar; of 9. Wat na den Helder, en voorts na Hoorn. Zondag om 7 uur na Alkmaar, per spoor, waaronder, ook onze zoon Jacob is. De Duitsers zijn zondag België al in getrokken, door Luxemburg; België al slaags; 7 aug: De Duitse Luik genomen: Zij verloren daar al 25000 man België 1000: Op Visee waren zij den Grens overgegaan. De Oorlog bestaat uit Verbondschap van 3 Rijken: Zijnde Duitsland Oosterijk en Italie, maar vecht niet mede: Turkije helpt. Den andere zijn Rusland, Frankrijk, Engeland en België medegenomen Servië bijgekomen. Waardoor den Oorlog door ontstaat, is een vraag: Mijn gedachten: Het cocialisme, én den menschen heerschten eene slechŧe geest in. Het is met een koningsmoord, van Oosŧerijk gepleegd door Servië: Aan den gang geraakt. Oosŧerijk verklaart den Oorlog aan Servië, en den Verbond uit 3 Rijken moeten helpen. Wat een ommekeer, den handel staat, ineens stoppen geldzaken ook, wat een benauwden tijd. 18 aug: Jacob na Bergen verplaatst: De Duitsers winnen in België en vordert van Luik 50 mill francs: En van Brussel 200 mill Francs: van Antwerpen 50 mill: 19 oct: Ostende heroverd. Jacob is ordenans geworden, op den tuf, in ‘t Leger. Van af 1 aug: een woeste donderbui op zondag, na dien tijd niet meer geregend voor 10 sep: weer met onweer op dond: avond, het was altijd maar mooi weder: Na een maand oorlog, komt er uitvoer na Duitsland, en wordt alles weer geld waard. Vet vee 41c a 38c, spek: 24c, schapen 32 a (26. Zaad is tarw (10 rog (12, gerst (9, haver (5,50, kaas (26. Van Buitenland gaat er niets door. Sep: en oct: droog en schraal, weinig gras de koeie na Purmerender markt, worden almaar duurder, er gaat veel na Duitsl: en na den grenswacht, dat erg is. In ‘t laast van nov: gelde vette koeie 47c, spek 34, schap: (45; het zaad, mais (9,50; haver (8; kaas (41, dúúr. Het gaat bouwen koeboer best; voor de vaklui niet best. Nov: het vee te Hoorn veel duurder als te Alkmaar. De wol wordt op sommige plaatsen opgevorderd, door fabrikanten, namens den regeering tegen (1,73 terwijl er besteed werd (1,85 a (1,90. Ik had zelf 1000 vachten 5071 kilo voor (8772,83, en won daaraan (2700. Verkoopings hebben dezen winter geheel niet plaats; duur geld, en niet te krijgen. Dus er wordt mede gewacht. 26 nov: alhier An Klein 1 maand zitten, water in den melk. An Wit van den Gouw 1 jas meegenomen te Alkmaar, in den kas dus. Vader Appel overlden zat: 5 dec: 76 jaar bijna. Dec: van België wordt geëischt 480 millioen francs, aan oorlogs schutting door Duitsland. 21 dec: P. Pannekeet overl: oud 80 (zoo) jaar. Jacob, met verlof 10 dagen uit N-Brabant. Maandag: 28 dec: des ‘s avonds om 11 uur begint het te stormen uit z-o. later z-w. tot west. Veel ongelukken, en schade gebeurd, het is zeldzaam zoo geweest, den drukking van den wind was 41 graad; orkaan gelijk; 10 graden erger als den hevigsten storm, om half zeven wordt ‘t iets stiller: s morgens om 5 uur ‘t hevigst. Dit jaar geen winter gehad: ook geen sneeuw.