10 Jaar Stichting Hoochhoutwout
Door Erik Mooij
Op 18 augustus van dit jaar bestond de Stichting Hoochhoutwout alweer 10 jaar. Een gebeurtenis die de oprichters niet ongemerkt voorbij willen laten gaan. Een periode waarin het nodige gebeurd is, waarin de Stichting zich heeft ontwikkeld van een klein clubje enthousiastelingen tot een levende club met meer dan 300 donateurs. Voor u ligt de tiende uitgave van de Stichting, waarvan de negende in deze reeks en met recht mag gezegd worden dat er continuïteit is verkregen in de geschiedschrijving van Hoogwoud en omgeving. Een leuk moment om de aanleiding tot de oprichting, de start van de periodiekenreeks en vele andere zaken eens vast te leggen voor ons nageslacht.
De Aanleiding
In 1992 waren de leden van Borrelpop druk bezig met de voorbereidingen van hun jaarlijkse evenement. Dit evenement is een feest voor genodigden op een stuk land aan de Herenweg tijdens de zondagmiddag van de kermis van Hoogwoud. Dit feest wordt gehouden sinds 1986 en wordt nog altijd georganiseerd. Ter opfleuring van dit feest wordt een thema gehanteerd en het thema voor 1992 was Olympic Bobo’s.
Olympic Bobo's. Vlnr Jos Beerepoot, Wim Groot, Ger Rooker, Lodewijk de Jong, Erik Mooij, Sjaak de
Jong, Richard Groot, Perry van de Berg, Hans Groot, Paul Deken en Joop Deken.
Een thema met een kwinkslag naar de Olympische spelen. En zoals bekend spelen de vlaggen van de diverse deelnemende landen een belangrijke rol. Aanleiding om ook de Hoogwoudpromotie onderhanden te nemen door middel van de vlag van Hoogwoud. Er werd contact opgenomen met de Gemeente Opmeer en na de teleurstellende mededeling dat er in de archieven van de gemeente geen vlag van Hoogwoud meer aanwezig was, ontstond er enige opwinding en teleurstelling. Ger Rooker en Erik Mooij gingen op zoek naar de officiële omschrijving van de vlag van Hoogwoud. In een oude gemeentegids werd de omschrijving gevonden. Na enig zoekwerk kwamen ze tot de conclusie dat zelf maken geen optie was in het streven naar een professionele oplossing. Maar één vlag laten printen bij de Dokkumer Vlaggencentrale kwam op een kostprijs van rond de NLG 2.500,-. Voor Borrelpop was dit geen haalbare oplossing. Wat nu gedaan?
Ger en Erik, het ‘vlaggencomité’, kwamen met de oplossing om vijftien vlaggen te bestellen die dan zouden komen op een kostprijs van rond de NLG 140,- per vlag. Deze vlaggen zouden verkocht moeten worden in Hoogwoud. Ger en Erik gingen op pad in Hoogwoud langs middenstand en bedrijven. Heel wat adressen werden aangedaan en op de derde vergadering van Borrelpop wist het ‘vlaggencomité’ te melden dat er inmiddels elf vlaggen verkocht waren, waarna Borrelpop nummer twaalf bestelde. Door de goede resultaten had het ‘vlaggencomité” ondertussen besloten de gok te nemen en 50 stuks te bestellen waardoor de verkoopprijs kon dalen naar NLG 80,-.
Tijdens de vierde Borrelpopvergadering, 29 mei 1992, meldt het ‘vlaggencomité’ dat er een luxeprobleem is ontstaan, er zijn 52 vlaggen verkocht terwijl er maar 50 zijn besteld. De Borrelpopleden maken de afspraak dat deze actie een eenmalige is en dat het vervolg van de Hoogwoudpromotie op een andere wijze moet worden voortgezet, buiten Borrelpop. Toch riep de vlaggenactie niet bij iedereen positieve reacties op. Een bestuurslid (en gemeenteraadslid) van het Dorpshuis veroordeelde de actie en stelde dat de gemeenteraad van Opmeer dit negatief zou opvatten en dit consequenties zou hebben voor Hoogwoud. De vlag wapperde dan ook niet bij het Dorpshuis. Later bleek dat de gemeente juist positief tegenover deze initiatieven stond.
Hoe verder?
Het succes van de vlaggenverkoop maakt duidelijk dat er behoefte is onder de bewoners van Hoogwoud om hun liefde voor en interesse in het dorp verder vorm te geven. In het voorjaar van 1993 besluiten Ger Rooker, Diralda van Dijke en Erik Mooij om door te gaan met de promotie van Hoogwoud. Voorwaarde is voor de oprichters wel dat zaken alleen gedaan worden als het professioneel kan, uitingen er goed moeten uitzien en dat de club niet afhankelijk mag zijn of worden van subsidies. Als de club niet in staat is om met haar activiteiten zichzelf te bekostigen is er blijkbaar geen of niet voldoende belangstelling voor en dan moet je ermee stoppen is de mening van de oprichters.
De naam van de club wordt gevonden in de naam Hoochhoutwout. Dit is, volgens de oprichters, de eerst bekende naam van Hoogwoud, hoewel daar later bij de geschiedenisspecialisten van Hoogwoud over werd getwist. De oude gemeente Hoogwoud met Aartswoud, De Weere en Lambertschaag wordt als doelgebied bepaald. Bij een professionele houding hoort een bestuursvorm. Wie beter dan notaris Ernst de Groot zou daarbij kunnen adviseren. Na een bezoek aan notaris de Groot, waarbij de oprichters meldden ‘te barsten van de goede ideeën, maar geen geld te bezitten’, heeft hij toegezegd om kosteloos te helpen met de oprichting van een Stichting.
De oprichting
Ernst de Groot adviseert om te kiezen voor een stichtingsvorm voor de club, omdat dit de bestuurbaarheid vereenvoudigt. Hij stelt de statuten voor ons op en adviseert om de doelstellingen zo breed mogelijk te houden. De doelstelling van de Stichting Hoochhoutwout bestaat uit twee delen en is officieel vastgesteld:
- Het wekken van belangstelling voor- en het handhaven en in ere houden van het culturele erfgoed van de gemeente Hoogwoud en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woord.
- De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: op korte termijn: het interesseren van inwoners en andere mogelijke belangstellenden, zowel individuen als rechtspersonen en op langere termijn: het (doen) uitgeven van werken van geschiedkundige aard en het stimuleren van nadere culturele uitingen.
Op 18 augustus 1993 verschijnen de twee oprichters, Erik Mooij en Ger Rooker, samen met het derde bestuurslid, Diralda van Dijke, voor notaris mr Ernst de Groot om de statuten officieel te ondertekenen. Hiermee is de oprichting van de Stichting Hoochhoutwout een feit. Erik Mooij wordt voorzitter, Ger Rooker secretaris en Diralda van Dijke penningmeester.
Maar eigenlijk begint het dan pas, want hoe begin je nu een vervolg op je eerste actie. Ondertussen was een nieuwe gok genomen door nogmaals 50 vlaggen te bestellen, want de bestellingen bleven komen.
Het wapen van de gemeente Hoogwoud, vastgehouden door de Adelaar.
Dit beeld stond model voor het logo van de stichting.
Straatnaamgeving
Het eerste project dat door de Stichting Hoochhoutwout werd opgepakt, was de straatnaamgeving van wat nu de Dokter Poolstraat is. Het bestuur bereikte het bericht dat de gemeente Opmeer voor het uitbreidingsplan Hoogwoud-Noord zocht naar een naam voor de enige straat die daarin te vinden zou zijn. Het voorstel dat circuleerde op het gemeentehuis was iets waarin de naam van een boot zou moeten zitten. Volgens gemeenteambtenaren omdat Hoogwoud vroeger een havenplaats zou zijn geweest??? De Stichting had meer op met het idee van de heer Jac P. de Jong om dokter Pool te herdenken in de naam van deze straat. Daarop werd op 29 september 1993 een brief gestuurd naar Burgemeester & Wethouders van Opmeer. Gelukkig werd het idee positief ontvangen met als gevolg dat de heer Jac P. de Jong nu in de Dokter Poolstraat woont.
De werkgroep
In Hoogwoud was er sinds november 1994 een groep enthousiastelingen bezig met het doel om de geschiedenis van Hoogwoud iets meer uit te diepen en deze ook te gaan publiceren. Men wilde trachten in het voorjaar van 1995 met een eerste boekje uit te komen, met als thema de vijf oorlogsjaren en de bevrijdingsfeesten. Bep de Haan-Appel, Bernd Ooijevaar, Bart Knobbe en Louis Groen hadden zich in deze werkgroep verenigd. Om de krachten te bundelen zocht men contact met de Stichting Hoochhoutwout om te vragen wat de plannen van de stichting waren en of men elkaar kon versterken.
Nu zat de stichting op dat moment met de vraag: hoe te komen tot een goede inhoudelijke invulling van de publicaties. De leden van de stichting hadden hun sterkten meer in het organiseren van zaken dan in diepgaande, inhoudelijke, invulling. Dit was dus in feite het gouden moment voor de stichting en de werkgroep. Het klikte en dat de samenwerking geslaagd is blijkt uit de jaarlijkse resultaten.
Eerste uitgave
Nederland was in de ban van de voorbereiding op de herdenking van 50-jaar bevrijding. Op 5 mei 1995 zouden er in Nederland volop activiteiten zijn ter herinnering aan het feit dat Nederland 50 jaar eerder werd bevrijd van de Duitse bezetter. De Stichting Hoochhoutwout en de werkgroep, vanaf nu samengevat als Stichting Hoochhoutwout, moesten een grote inspanning verrichten om de verhalen tijdig binnen te krijgen en uit te werken. De financiering van de uitgave was een volgend kritisch punt. Voor een jonge stichting was dit een mega investering.
Gelukkig kwam penningmeester Diralda van Dijke op het geweldige idee om de gemeente Opmeer te polsen of die interesse had in een historische uitgave over de lokale geschiedenis gedurende de oorlogsjaren van de tweede wereldoorlog. Deze uitgave zou dan gebruikt kunnen worden als lesmateriaal voor de schooljeugd. Een gesprek werd aangegaan met wethouder Answerd Beuker. Hij gaf aan interesse te hebben, mits de uitgave zou handelen over de gehele gemeente Opmeer en niet slechts Hoogwoud. Nu, dat was voor deze thema-uitgave van de stichting niet een onoverkomelijk probleem. Hiermee was de weg vrij voor een bestelling van de gemeente Opmeer van 300 stuks ten behoeve van de leerlingen van de twee hoogste klassen van het basisonderwijs in Opmeer. Door deze bestelling was het voor de Stichting Hoochhoutwout mogelijk om groen licht te geven aan drukkerij Gerja in Waarland voor de druk van onze eerste uitgave, zijnde 600 exemplaren.
Herinneringen aan de bezettingstijd
Zo luidde de titel van onze eerste uitgave, verschenen in mei 1995. Het eerste exemplaar werd op dinsdag 25 april uitgereikt door wethouder Beuker op de R.K. Basisschool ‘St Wulfram’ in Hoogwoud aan Michel Mens onder het toeziend oog van zijn oma mevrouw Mens-Commandeur. Mevrouw Mens-Commandeur is de dochter van de op 23 april 1945, door de Duitsers, vermoorde kruidenier Kees Commandeur. De uitgave werd verkocht bij de plaatselijke middenstand, te weten boekhandel Jan Mol en supermarkt Top-Tien (tegenwoordig Spar) en bij museumboerderij West-Frisia. Dit was een groot succes want de driehonderd ‘eigen’ exemplaren waren in korte tijd uitverkocht. De stichting had besloten om geen herdrukken te maken, op=op. Echter door het grote bewerkingsgebied en het onderwerp bleef de vraag groot en was er op enig moment zelfs een intekenlijst van 100 personen. Onder druk van deze vraag is besloten om toch opdracht te geven tot een herdruk van 225 stuks. Ook al deze exemplaren zijn uitverkocht. Een succes waar de stichting trots op is.
De redactie
Nu rustte op de stichting de zware taak om succesvolle opvolgers te schrijven. Gelukkig kreeg de redactie in de loop der jaren versterking. De volgende personen vormen de redactie: Martien Hoogland, die al veel geschreven heeft over Hoogwoud en dan met name over boeren, tuinders en de tegenstellingen tussen katholieken en protestanten. Jac P. de Jong was vroeger een van de schrijvers en later hoofdredacteur van het blad Van Lage Hoek tot Gouwe, ook schreef hij twee boekjes Bouwstenen over de katholieke kerk van Hoogwoud. Kees Mooij is een versterking op het gebied van beeldmateriaal en achtergrondinformatie. Cees Modder is onze Aartswoudkenner en heeft een enorm archief met beeldmateriaal. Co de Rijcke ontpopt zich als specialist van de Gouwe en amateurarcheoloog. Cees de Boer, als promotor van de museumboerderij West-Frisia, schrijver over rundvee verbetering en (actief) politicus met de bijbehorende kennis over de politiek in het verleden.
Han Kock is de man die de belangrijkste grafische verbeteringen aanbracht in onze jaarlijkse uitgave en is daarnaast actief als fotograaf. Intussen heeft de stichting een redelijk vaste vergaderstructuur om ervoor te zorgen dat, wanneer bij u de nieuwe uitgave verschijnt, de volgende uitgave alweer in de steigers staat. Uiteraard blijft het altijd weer een strijd tegen de klok om de regelmaat te behouden.
Jaarlijkse uitgaven
Na de eerste uitgave werd de beslissing genomen om een jaarlijkse periodiek uit te geven. Ondertussen zijn, deze uitgave meegerekend, alweer negen periodieken uitgebracht.
De titels zijn:
Herinneringen aan de bezettingstijd
Hoe het vroeger was!
De tijd maalt door…
Vroeger was alles aars
In het verleden ligt het heden
Een andere tijd
Scherven uit de Gouwe tijd
De verleden tijd
Wat voorbij ging.
De eerste jaren waren vooral financieel een uitdaging. Voor de eerste uitgave was de stichting verzekerd van een afname van 300 stuks door de gemeente Opmeer, maar voor de tweede uitgave was de stichting aangewezen op de losse verkoop. Donateurs had de stichting nog niet. Daarnaast wilde de stichting een verbetering aanbrengen in de kwaliteit van het beeldmateriaal waarvoor duurdere drukmethoden noodzakelijk waren.
De stichting besloot om 500 stuks te laten drukken. Daarnaast werd gestart met de werving van donateurs om een financieel stabiele basis te krijgen. In de uitgave van 1996 werd de aankondiging gedaan dat er later in dat jaar een fotoboek zou worden uitgeven. Nu was dat een behoorlijke onderschatting van de hoeveelheid werk die daarin gaat zitten, want uiteindelijk verscheen dit boek pas in 2000!
Het streven naar kwaliteitsverbetering van de periodieken komt tot uiting in de periodieken van de laatste jaren. Zonder iemand te kort te willen doen, heeft vooral de artistieke invloed van Han Kock de uitgaven op een hoger niveau gebracht. Voor de eerste maal heeft hij zich bemoeid met de opmaak in 1999 en vergelijk het resultaat eens met de eerdere uitgaven.
Een wandeling door de gemeente Hoogwoud
Midden 1996 zijn de voorbereidingen gestart voor de uitgave van het fotoboek. De naam die er eerst aan gegeven zou worden was Hoogwoud in grootmoederstijd. Deze naam was mede ingegeven door uitgever Europese Bibliotheek, die een reeks onder deze naam van verschillende dorpen uitgebracht. Het keurslijf en het kwaliteitsniveau van deze uitgeverij was voor de stichting een reden om op zoek te gaan naar een betere oplossing.
De selectie van de foto’s, in onder andere huize Modder, was een geweldige klus. Bij elke interessante foto was wel een verhaal te vertellen, dus dat schoot niet op (hoewel het wel vreselijk gezellig en leerzaam was). Uiteindelijk was er een selectie van 75 foto’s, die allemaal absoluut opgenomen moesten worden volgens de commissie, terwijl er maar plek was voor 38 foto’s. Het heeft heel wat hoofdbrekens gekost om tot het uiteindelijke resultaat te komen.
Na de selectie van de foto’s begint het proces van een goede beschrijving. Dat dit lang niet meevalt, mag duidelijk zijn, vooral om er zeker van te zijn dat het ook klopt. Onvergetelijk is het moment waarop twee foto’s werden vergeleken. Volgens de overlevering was de ene foto uit 1927 en de andere uit 1932. Maar hoe kon het dan dat dezelfde auto (met hetzelfde kenteken) op exact dezelfde plek stond op beide foto’s, alleen vanuit een andere positie gefotografeerd? En dan begint de zoektocht naar de juiste datum. Ook het zoeken van namen van personen uit de behandelde periode, 1880 tot en met 1940, is een klus van jewelste. Dit wist de Bonte Carnavalstrein fantastisch uit te beelden in hun show.
De eerste exemplaren van het fotoboekje worden overhandigd aan de twee spelers
van de Bonte Carnavalstrein die Diralda en Erik in hun show naspeelden.
Vlnr Mary Scheerman-Schilder, Diralda van Dijke, Erik Mooij en Rob Luiken.
Uiteindelijk werd in 2000 het fotoboek gerealiseerd. Jammer dat je weet dat er altijd wel een foutje insluipt. Ook nu was dat het geval en wel met foto 5; deze foto had gespiegeld afgedrukt moeten worden. Daarnaast was de kwaliteit van deze foto niet top en laat nu een schoondochter van het gefotografeerde echtpaar bellen dat zij het origineel in haar bezit heeft. Als de samenstellers dat eerder hadden geweten.
Donateurs
Donateurs zijn onmisbaar om een stichting als deze te laten bestaan. Vandaar dat in 1996 gestart is met de werving van donateurs. De eerste spontane aanmelding was van Nico Groot Nzn, die vanuit Italië had aangegeven om de prille activiteiten van de stichting te ondersteunen. Gelukkig zijn velen hem gevolgd en op dit moment kan met trots gemeld worden dat het aantal van 300 donateurs is gepasseerd. Het innen van de jaarlijkse contributie is nog wel een hele klus, vandaar dat sinds 2002 is gestart met automatische incasso waardoor de spaarzame tijd van het bestuur kan worden besteed aan activiteiten die de doelstellingen verder ondersteunen. Het bestuur wil haar donateurs hartelijk danken voor hun steun door de jaren heen.
De toekomst en wat kan beter
De stichting zou graag meer aandacht besteden aan de promotie. Maar doordat er veel tijd gaat zitten in het runnen van de stichting, het schrijven van de verhalen, het maken van interviews etc. schiet dit er nog wel eens bij in.
De stichting wil meer aandacht geven aan De Weere. Gelukkig hebben Ben Beemster en Siemen Beemster toegezegd om artikelen te gaan schrijven over dit tot op heden onderbelichte dorp binnen ons bewerkingsgebied. Verder is de stichting altijd op zoek naar mensen die artikelen willen schrijven. Meld het aan een van de leden van de redactie en kom naar de vergaderingen want de stichting wil ook de huidige activiteiten zoals het uitgeven van de periodiek blijven continueren.
Een andere wens is om voor onze donateurs, en andere geïnteresseerden, een jaarlijkse thema-avond te organiseren.
Hoochhoutwout op het internet
Sinds 2000 heeft de Stichting Hoochhoutwout de benodigde domeinnamen (www.hoochhoutwout.nl en www.hoogwoud.net ) vast laten leggen. Een eerste eenvoudige website is door Ger Rooker omgetoverd in een professionele site. Aan ons de taak om de inhoud actueel te houden en te verbeteren. Aan u de uitdaging om de site te bezoeken en ons te mailen wat u ervan vindt en tips te geven ter verbetering en/of aanvulling. De doelstelling van de site is niet alleen de geschiedschrijving van Hoogwoud maar ook Hoogwoud-promotie. Het adres is www.hoochhoutwout.nl of www.hoogwoud.net.
