De Hooiberg

Door Dia Beers-Dam

Eind jaren zestig was er in Hoogwoud een actieve jongerenvereniging. De naam was Rooms Katholieke Jongeren Beweging welke haar oorsprong vond in de katholieke kerk. Later werd de naam afgekort tot Jongeren Vereniging, in de volksmond ‘JeeVee’. Je moest 17 zijn om er lid van te mogen worden. Het bestuur bestond uit afgevaardigden van die jongeren. Er werden lezingen gehouden, een sportdag georganiseerd, meegeholpen aan het jaarlijkse carnaval, cabaret op ‘halfvasten’ (Halfvasten was indertijd een begrip. Het was een zondagavond halverwege de vasten. Men moest zich toen een beetje rustig gedragen. Er waren geen festiviteiten. Ook geen bruiloften en zo. Om die dagen te onderbreken werd er halverwege de vasten een openbare cabaretvoorstelling gegeven.), een wandeltocht, bezoek aan een musical, enz. Misschien komt hierover later een artikel.

De JV bijeenkomsten vonden plaats in het Parochiehuis (op Herenweg 8) of in een van de plaatselijke cafés. Gewoonlijk waren de bijeenkomsten eens per maand. Men bereikte elkaar via stencils die rond gestuurd werden, en later ook via berichten in de Lastdrager. De leden waren allemaal bekenden van elkaar. Ze kenden elkaar via school, of via de kerk. Ze waren allemaal samen opgegroeid. En door de grote gezinnen, had bijna iedereen wel een broer of zus die ook lid wilde worden. Op een gegeven moment ontstond de behoefte onder de jongeren om elkaar vaker te ontmoeten. Niet alleen op de ‘georganiseerde’ avonden en evenementen. Het toenmalige bestuur wilde stoppen, omdat ze met een teruglopend ledenaantal kampten. In goed overleg met het oude bestuur, werd besloten een nieuw bestuur te vormen. Dit bestuur bestond o.a. uit Harry Potter, Henriette Potter, Kees Swan, Dia Dam, Sjaak Breed en Ben van Duin.

Op zoek naar ruimte

Het nieuwe bestuur keek om zich heen en als eerste werd er contact gezocht met de jongerenvereniging ‘Koopmanshuis’ in Spanbroek. Zij hadden hun ruimte in het gebouw op de plaats waar nu de Rabobank staat. Het bestuur is daar geweest, maar bemerkte al gauw dat zij op een geheel andere lijn zaten. Die jongeren waren alternatiever. Dit betekent dat ze andere kleding, meer hippieachtig, droegen. Ze waren passiever en draaiden andere muziek. De ontmoetingsruimte stond vol met oud versleten meubilair. Het was er verre van schoon. Het Koopmanshuis was op zoek naar een andere ruimte. De Rabobank had het voor een nieuw kantoor nodig. De Koopmanshuisjongeren, studenten en scholieren, gingen de straat op om te demonstreren tegen de sloop en voor een ander onderkomen. Ze hebben toen eerst een petitie overhandigd aan burgemeester Koomen van Opmeer en Spanbroek. Van daar vertrokken zij naar Hoogwoud. Ondertussen werden ze door de politie in de gaten gehouden. In Hoogwoud aangekomen, werden ze ontvangen door burgemeester Breebaart en de wethouders. Ook daar werd de petitie overhandigd. Hiervan verscheen een krantenartikel met foto. Adriaan Donker zag dit in de krant. Hij was nogal idealistisch, droeg de jeugd een warm hard toe. O.a. Piet Davidson stond op de foto. Adriaan Donker zocht contact met hem, en legde uit, dat er misschien mogelijkheden voor hen zouden zijn, om iets te gaan doen in het vierkant van de museumboerderij. De koopmanshuisjongeren zagen niet veel in het opknappen van de boerderij. De meeste studeerden en waren het ‘werken’ niet zo gewend. Piet Davidson wist echter ook van het feit, dat de J.V. een onderkomen zocht. Hij heeft een bestuurslid van die vereniging gepolst en hem in contact met Adriaan Donker gebracht.

Museumboerderij West-frisia. In de boerderij van Adriaan 
Donker vond de jeugd van Hoogwoud haar onderkomen.

Adriaan Donker

Adriaan Donker woonde alleen in zijn boerderij aan de Koningspade 31 in Hoogwoud. Die boerderij was en is ingericht als een museumboerderij. Op 24 juli 1971 was de kennismaking met Adriaan Donker. In de rest van dit stuk wordt dhr. Adriaan Donker, ‘Adriaan’ genoemd want hij wilde dat de jongeren hem bij zijn voornaam gingen noemen. Hij was altijd samen met zijn hondje. Een zwart poedeltje; genaamd ‘Blacky-boy’. Het leek of bij Adriaan de tijd had stilgestaan. Zelfs de klompen van zijn al lang overleden moeder stonden nog bij de achterdeur. Er werd ouderwetse koffie met gekookte melk met vluzen gedronken. Het bestuur vond hem een heel bijzondere man en moest aan hem wennen. Toch klikte het meteen. Er ging iets heel gemoedelijks van hem uit. Je voelde je daar in een heel vertrouwde wereld. Na een aantal gesprekken kwam er een mondelinge overeenkomst. Herhaaldelijk is geprobeerd een soort huurcontract te maken. Adriaan begon daar echter niet aan. Vervolgens heeft Adriaan toen alles laten zien. Zowel buiten als binnen. Binnen bevond zich het vierkant. Een echt oud vierkant met oud hooi op de grond. Die ruimte stelde Adriaan als jongerenruimte beschikbaar.

De oude hooiberg wordt omgetoverd tot 
jongerencentrum De Hooiberg. 
Vlnr.: Adriaan Donker, Kees van Berkel, 
Sam van Berkel en Peter Schilder.

Zelfwerkzaamheid

Het ‘nieuwe’ bestuur was meteen enthousiast. Adriaan ook. Hij was wat eenzaam en wilde graag volk om zich heen. Er werd afgesproken, dat de jongeren de ruimte met zelfwerkzaamheid zouden opknappen. Adriaan zou ze met raad en daad bijstaan. Hij stelde meestal tweedehands materialen beschikbaar. Het was voor hem prettig dat hij in de nieuwe ruimte ook eventuele museumbezoekers zou kunnen ontvangen. In de maanden die volgden, werd er hard gewerkt. Van niets moest het iets worden. Er is een plafond aangebracht plus een scheiding met de dars. Er moest een vloer gelegd worden en een bar getimmerd. De vloer bestaande uit antieke plavuizen (die Adriaan al in zijn bezit had) is gelegd door Henk en Willem Groenewoud. Zeer veel werk is verzet door Ben van Duin (timmerwerk) en Fred Groot (sanitair, verwarming, elektriciteit). Gelukkig hadden we ook metselaars, schilders en vele helpende handen in ons midden. Zoals gebr. Breed, gebr. Van Berkel, gebr. Swan, gebr. Schilder, Riet Mens, Dia en Carine Dam en de fam. Potter. Naarmate de tijd vorderde, groeide de ruimte onder hun handen en werd toen als vanzelfsprekend ‘De Hooiberg’ genoemd.

 

De Hooiberg

In de winter was de Hooiberg eindelijk klaar. Pastoor Kellner bood de ‘oude’ stoelen van het parochiehuis aan. Ook kwamen er tafels. Er werden paars-wit geblokte tafelkleedjes genaaid. In een van de hoeken werd een bar ingericht waar tegen matige prijzen koffie, thee, frisdrank, wijn of een biertje gedronken kon worden. Er was ook een pick-up om platen te draaien en er waren spellen. Er was gedempt gekleurd licht, maar ook TL-buizen voor als er extra licht nodig mocht zijn.

Foto uit de krant van 16 januari 1972. Met het binnenrijden 
van dit charmante "vrachtje" opende loco-burgemeester 
P.C. Schilder het jongeren ontmoetingscentrum "De Hooiberg".

De Hooiberg zag er bijzonder sfeervol uit. De meisjes mochten op de W.C. van Adriaan die op de koegang was, en de jongens moesten op een W.C. die buiten tegen de boerderij aangebouwd was. Op zondagmiddag 16 januari 1972 was de feestelijke opening. Wethouder Piet Schilder verrichte die. Hij reed eerst met een kruiwagen het laatste restje hooi naar buiten, en toen symbolisch een lid van de werkgroep (Dia Dam) in de kruiwagen naar binnen. De opening van de hooiberg trok veel belangstellenden. Iedereen was welkom. Het was een daverend succes. Er kwamen niet alleen voormalige leden van de JV die voornamelijk katholiek waren, maar ook vele niet-katholieke mensen. Vanaf de eerste dag dat de hooiberg open was. Iedereen werd in zijn of haar waarde gelaten. De jongerenvereniging van Hoogwoud was voor altijd zijn katholieke imago kwijt. Politiek links en rechts gestemde gingen ook goed met elkaar om. Sloddervossen en nette mensen ontmoetten elkaar. Zou er vroeger misschien een ‘strijd’ in Hoogwoud geweest zijn tussen katholiek en niet-katholiek, in de Hooiberg was daar in de verste verte helemaal niets van te merken.

Een van de eerste mensen van het eerste uur is o.a. ook Leo Swan. Nadat de hooiberg geopend was verzorgde hij de bar, en deed de bestellingen hiervoor. Als op vrijdag de bestelling aangekomen was, ruimde hij de boel op, en zorgde op vrijdagavond dat de koffie gezet was en de boel geopend werd. De Hooiberg was op vrijdag- en zaterdagavond geopend. Er was een rooster van barmedewerkers en een van bestuursleden die ‘dienst’ hadden. Iedereen voelde zich er meteen thuis.  Er heerste altijd een bijzonder plezierige sfeer. Je kon er gewoon binnenlopen en er was altijd wel een bekende met wie je kon praten of discussiëren. Er was altijd muziek op de achtergrond, maar nooit zo luid dat je elkaar niet meer kon verstaan. Adriaan was ook altijd, al of niet op de achtergrond, aanwezig. Hij genoot er zelf ook van. Het bestuur en Adriaan waren het niet altijd met elkaar eens, maar ze kwamen er altijd uit. Eén punt van discussie bleef echter. Dit was de temperatuur van de kachel. Adriaan was erg zuinig met energie. Gelukkig brachten de aanwezigen de warmte, die het verblijf uiteindelijk zeer aangenaam maakte.

Adriaan genoot met volle teugen en was ook altijd, al 
of niet op de achtergrond, aanwezig. We zien Adriaan 
(met snor) hier rechts op de foto.

Activiteiten

Er werden regelmatig ‘bijzondere’ avonden georganiseerd. Miriam Wapenaar kwam met de beginselen van Yoga. Er was een optreden van Paul des Chats over hypnose en voorspellingen. Een optreden van Johan en Tineke de Greeuw met folkmuziek. Soms was er een cabaretgroep, of er werd bijvoorbeeld een teken- en schilderavond georganiseerd. In het voorjaar van 1973 werd er een muziekoptreden met Elly en Rikkert Zuiderveld georganiseerd. Dit werd echter in de Hervormde Kerk gehouden omdat de Hooiberg voor de talloze bezoekers veel te klein was. Sieg Bijlsma werd aan het bestuur toegevoegd. Hij nam de plaats in van Cees Swan.

Elly en Rikkert Zuiderveld in een volle NH-kerk van Hoogwoud (voorjaar 1973).

Enkele regelmatige bezoekers van de Hooiberg formeerden zich tot een gelegenheidsband. Eerst in de hooiberg en later met een eenmalig optreden bij Café Lichthart; t.w. Foppo van der Schaaf (gitaar), Harry Schaafsma (basgitaar), Jan Piet Beers (keyboard), Henk Schaafsma (drummer) en Sieg Bijlsma (gitaar).

Het eenmalige optreden van de Hooiberg gelegenheidsband bestaande uit 
vlnr Harry Schaafsma (basgitaar), Sieg Bijlsma (gitaar), 
Foppo van der Schaaf (gitaar en zang), niet zichtbaar 
drummer Henk Schaafsma en Jan Piet Beers (keyboards).

Voor de speciale avonden werden in de omgeving zelfgemaakte affiches opgehangen. In de zomer werd er een avondstrandwandeling gehouden. Op tweede kerstdag hielden we een kerst-in. De Hooiberg was in kerstsfeer versierd. De bezoekers konden dan creatief bezig zijn. Daarna was er een gezamenlijke maaltijd. Daar kwamen altijd veel jongeren op af.

Tuinfeesten

Wat iedereen zich nog het meest herinnerd waren de tuinfeesten die als afsluiting van het seizoen gehouden werden. Dat feest werd bij Adriaan in zijn prachtige feeërieke (sprookjesachtige) beschutte tuin gehouden. Alsof je midden in de vrije natuur zat. Werkelijk heel speciaal. Er werd soep gekookt boven een vuur, er werden broodjes ‘Hooiberg’ (pindakaas met komkommer) verkocht en drank.

Zo hadden de jongeren van Hoogwoud een plezierig ontmoetingspunt. Alles werd zelfstandig bedacht en ondernomen. Er kwam geen subsidie en er was geen jongerenwerker nodig. Alleen was iedereen in de bloei van zijn leven. Dus mensen gingen studeren in een andere plaats, of in een andere plaats werken, of kregen verkering en gingen verhuizen. Zodoende was er steeds een wisseling van bestuur. Er werden later ook andere dingen georganiseerd. Op dinsdag was er schaakles van meester Langedijk. Ook kwam er een samenwerking met andere jeugdcentra Troll uit Hoorn en Provadja uit Alkmaar. Er werden films gehuurd bij het Filmhuis voor heel lage prijzen. Dat gebeurde één keer per twee weken. Al met al was dat een heel gedoe. De film werd gehaald uit Alkmaar, de 16-mm projector uit Hoorn. Daarna de film op zaterdagavond gedraaid en op maandag moest alles weer teruggebracht worden. Ook werden er bij de Shoe shop 100 t-shirts gekocht. Die werden o.a. gedragen bij voetbalwedstrijden tegen andere jongeren-centra. Bestuursleden uit die tijd zijn o.a. Harry Schaafsma, Jack en Paula Feld, Dirk Rood en Tonnes Verwer. De meeste activiteiten resulteerden in een batig saldo voor de Hooiberg-kas. Een beroep op subsidies is nooit gedaan in de tijd dat de Hooiberg in de Museumboerderij was gevestigd.

Na verloop van tijd werd het Adriaan wat te veel. In het begin had hij veel contact met de jongeren. Maar door bestuurswisselingen en verschillende ideeën over het doel van de Hooiberg kwam er aan het einde van 1975 een eind aan de samenwerking.

De Hooiberg bestond uit een veelzijdige groep mensen 
die zich ook bezig hielden met cabaretvoorstellingen.

Verhuizing

De ‘Hooiberg’ lag bijna op zijn oor. De club was uiteen gevallen. Er was alleen nog een bestuur over. Ondanks dat ze niet meer bij Adriaan terecht konden, bleven ze de naam ‘de Hooiberg’ houden. Ze vonden dat ze subsidie en hulp nodig hadden. Dus werd er contact met de gemeente gezocht. De gemeente heeft geprobeerd ze te helpen. Dit lukte. Er werd hun een lokaal in de voormalige openbare school aan de Burg. Hoogenboomlaan 9 aangeboden. De Hooiberg kon weer verder gaan. Vol goede moed werd de draad weer opgepakt. Er werd zelfs een miss Hoogwoud verkiezing gehouden. Het eerste optreden van de muziekband ‘Sesam’ werd georganiseerd door ‘de Hooiberg’. Ook werd er een rommelmarkt op het schoolplein gehouden in samenwerking met mevrouw Van Kranen. Dit trok zo veel volk, dat het verkeer op de Burg. Hoogenboomlaan vast stond. Maar het jaarlijkse tuinfeest was toch weer bij Adriaan. Daarvoor stelde hij zijn tuin weer beschikbaar. Toch was de locatie aan de Burg. Hoogenboomlaan verre van ideaal. Zo moest de ruimte gedeeld worden met de Peuterspeelzaal en de Tafeltennis.

 

Einde aan de Herenweg

Dus werd er naar iets anders uitgekeken. Naar een ‘eigen’ plek. Die plek werd gevonden in een noodlokaal van de katholieke school, dat achter het Parochiehuis stond aan de Herenweg in Hoogwoud. Op 12 maart 1977 opende de echtgenote van burgemeester Maat een nieuw gebouw voor de jeugd. Dit gebeurde met veel lawaai: symboliek voor het politieke vuurwerk, dat de bouw heeft begeleid. De jongeren konden weer verder. Echter toen ontbrak het aan vrijwilligers. De Hooiberg is toen doodgebloed en er kwam een einde aan De Hooiberg.