Oorlogstijd in Aartswoud
Door Bep de Haan-Appel
Mevrouw Bets Faber-Visser vertelt haar verhaal wat is opgetekend door Bep de Haan-Appel. Als meisje van zes jaar kwam ik in 1929 met mijn ouders vanuit Schagen naar Aartswoud toe wat natuurlijk een hele verandering was. In Schagen hadden wij een stalhouderij, maar in die jaren reed men al minder met paard en wagen en moest er dus naar een andere broodwinning worden omgezien. Een dorpscafé had meer een sociale functie en dus werd ons nieuwe adres café ‘De Stompetoren’ in Aartswoud. Maar mijn vader en moeder hebben nooit kunnen vermoeden dat ze onderdak zouden verlenen aan een katholiek meisjesinternaat en ook nog aan Duitse militairen, nota bene de vijand.
Tijdens de eerste oorlogsdagen moest heel Amersfoort worden geëvacueerd omdat deze stad in de waterlinie lag. Veel West-Friese gemeentes verleenden onderdak aan deze mensen en zo kwam er een gedeelte van het meisje internaat ‘Maria ter Eem’ naar Aartswoud toe. Een ander gedeelte werd in Hoogwoud in café Breed ondergebracht. De timmerman Floor Kuiper zorgde voor de houten kribben en meerdere dames waren tijdens de Pinksterdagen aan het strozakken naaien. De meisjes sliepen in de zaal en de nonnen op het toneel, achter de gordijnen. Wijn Deutekom heeft in die roerige dagen nog een wasgelegenheid gemaakt bij de toiletten in de zaal, dat hielden wij er gelukkig nog aan over. De meisjes gingen ‘s morgens heel lopende naar Hoogwoud naar de kerk. Maar dit alles heeft maar heel kort geduurd, want na het bombardement op Rotterdam gaf Nederland zich over en konden de mensen weer terug naar Amersfoort.
Met eigen ogen heeft Bets Visser gezien hoe burgemeester Hoogenboom op 22 juni 1944 door de Sicherheitsdienst vanuit de pastorie gearresteerd werd. Bij toeval stond ze achter hun huis op het moment dat het plaatsvond. Nooit had het gezin Visser iets gemerkt van onderduikers in de pastorie aan de overkant van hun café.
Een Duitse uitkijkpost in de toren van Aartswoud.
Tijdens de oorlog heeft de toren van de kerk van Aartswoud een korte periode dienstgedaan als uitkijkpost en werd bemand door Duitse Wehrmachtsoldaten. Deze militairen sliepen in de school en aten in café ‘De Stompetoren’ bij de familie Visser. Dit alles was in het begin van de oorlog en toen waren de verhoudingen met de vijand nog niet zo gespannen. Dit veranderde vooral na 1943, toen er meer en harder opgetreden werd naar de bevolking toe.
Deze foto laat zien dat de verhoudingen nog heel gemoedelijk zijn.
Staande Mevr. Visser en Jaap Grootes, zittende de dochters Bets en Joop Visser en zittende links op de
grond de broers Arie en Ton Visser en rechtsvoor twee buurjongetjes van Huisman.
Verder de Duitse soldaten die waren gestationeerd in Aartswoud.
