Betonvlechter tussen boeren en bouwers

Door Bep de Haan-Appel

‘Waar je brood is daar is je vaderland’. Dit gezegde is voor vele van u herkenbaar maar zeker ook voor: Jan Kamps en Marie Veldkamp. Jan Kamps, van beroep betonijzervlechter, was in de jaren 1928-1929 werkzaam bij de Hollandse Betonmaatschappij in Overijssel. Bij de start van de bouwwerkzaamheden ten behoeve van de drooglegging van de Wieringermeerpolder in 1928 trok deze maatschappij naar Noord-Holland en het personeel verhuisde mee. De nieuwe polder bood veel werkgelegenheid o.a. voor ijzervlechters, want in alle bruggen en funderingen werd betonijzer verwerkt. Het betekende dus dat er voor lange tijd weer brood op de plank was. Veel van de werknemers vonden in die periode woonruimte in de Waardpolder.

Het gezin Kamps

Jan kamps, geboren in Groesbeek op 11 december 1902, en Maria Veldkamp, geboren in Lemelerveld op 10 maart 1900, trouwden op 4 mei 1928. Het paar ging wonen in de Waardpolder dicht bij het werk van Jan. Nadat de klus hier geklaard was bood hij zich als ijzervlechter aan bij verschillende aannemers. Om zo dicht mogelijk bij het werk te wonen moest het gezin vrij vaak verhuizen. In 1934 trokken zij naar Aartswoud in de boerderij van A. Grootes. Deze stolp was wel in gebruik als bedrijfsruimte maar het woongedeelte werd verhuurd. Cisca Stam-Kamps kan zich als oudste dochter van het gezin Kamps nog herinneren hoe het was om daar te wonen en te spelen. In de achtertuin liepen wel 100 kippen en twee hanen los op het erf. De eieren die de kippen opleverden waren een extraatje voor het gezin Kamps. Met Ief Grootes mocht Cisca wel eens mee het land in om het hooi op te halen. Toen ze de leerplichtige leeftijd had bereikt en het gezin steeds groter werd besloten vader en moeder Kamps woonruimte te zoeken dicht bij kerk en school. Ze vonden het belangrijk dat hun kinderen werden ingeschreven op een katholieke school en dat was in Aartswoud niet mogelijk.

Links op deze luchtfoto zien we het huis met de schuur van de familie Boots,

rechts het huis van Kees Wagemaker wat gekocht werd door Jan Kamps.

Wonen aan het Zuideinde van Hoogwoud vanaf 1935 tot………..!

Het gezin Kamps vond woonruimte in het mooie herenhuis dat was gelegen tegenover het huis van Dorus en Geertje Groot, nu bewoont door Joop en Loes Groot-Blom. Arie Groot was eigenaar van dit pand en woonde zelf op een boerderij aan het Noordeinde (nu bewoont door Kees van Berkel Herenweg nr. 104). In 1940 liet Arie Groot aan de familie Kamps weten dat hij zelf wilde gaan rentenieren en het huis voor eigen gebruik nodig had. Zijn boerderij kwam toen vrij voor Klaas van Berkel en Annie Bijman. Het herenhuis is in 1966 door brand verwoest, in die periode werd het bewoond door het gezin Siemen Deken en Annie van Diepen (nu staat er op de plek van het herenhuis de bungalow van Hannes Blauw, L.H. van Catzstraat nr. 61).

V.l.n.r. Anita en Johan Stam, Dianthe Kiekebosch, Marjo en Jacquelien Stam.

Daar achter Oma Stam-Stam en Cisca Stam-Kamps. Deze foto is genomen in de winter

1962-63. Op de achtergrond is nog het herenhuis zichtbaar.

 

Jan Kamps hoefde gelukkig niet ver te zoeken naar een ander huis, want het huis met een grote tuin van Kees Wagemaker stond te koop (Zuideinde D.21). Kees Wagemaker dreef daar een kruidenierswinkeltje, maar van oorsprong was het gebouwd als koffiehuis of café. De ramen aan de voorzijde van het pand lieten dat ook nog heel goed zien en bij het kadaster staat het ook zo vermeld. In de tuin stond ook nog een bouwvallig huis wat door Jan Kamps eigenhandig werd gesloopt en zodoende kon het gezin over een grote groentetuin beschikken. De tweede wereldoorlog was inmiddels uitgebroken, het gezin groeide en telde negen kinderen, vier meisjes en vijf jongens.

Neringdoenden aan het Zuideinde

De neringdoenden aan het Zuideinde zoals Cisca zich dat herinnert uit haar jeugdjaren: Wij beginnen bij het pand wat tegenwoordig bewoond wordt door Dirk van de Haak en zijn vrouw (Herenweg 45). Daar woonde jarenlang Alie Luiken die er een tabakswinkeltje had waar Cisca voor haar vader dikwijls een pakje Ibes shag moest halen. Maar Alie verkocht ook wol, sjaals en wanten. Cisca weet nog dat zij daar eens een hele warme wollen sjaal mocht kopen omdat alle schoolkinderen een gezongen aubade moesten brengen bij het gemeentehuis ter gelegenheid van de geboorte van prinses Beatrix op 31 januari 1938 en het die dag vreselijk koud was.

Er woonden ook drie alleenstaande mannen in datzelfde huis. Een was `n zekere Romein en de ander W. Luiken (vermoedelijk fam. van Alie). De naam van de derde is onbekend. Deze drie mannen gingen altijd gezamenlijk naar de kerk, twee voorop, een erachter. Deze drie mannen werden door de Hoogwouders altijd als: ‘Geloof, Hoop en Liefde’ aangeduid. Toen Anne Luiken trouwde met Cor Meissen kwam het echtpaar Meissen-Luiken bij Alie Luiken wonen en ging Cor verder door het leven met twee vrouwen in huis. Cor en Anne werden ook wel aangeduid als C. en A. Anne kon heel goed piano spelen en gaf ook wel pianoles. Veel Hoogwouders zullen zich Cor nog herinneren als postbode, die op zijn fiets tweemaal per dag de post bezorgde.

Herenweg 43 wordt nu bewoond door D.J. Roskam en Yolanda Jonker en in zijn huidige staat herinnert niets er meer aan dat het vroeger werd bewoond door drie vrijgezellen. Het was naar achteren toe heel lang en in het voorste gedeelte woonde Jaap Deen met zijn hondje. In het middengedeelte woonde Klaas Pelt, hij was schoenmaker geweest. Wanneer je bij hem op bezoek kwam haalde hij tussen alle rommel de foto van zijn overleden dochter tevoorschijn en liet het dan vol trots zien. In het achterste gedeelte woonde Arie Verver en dan was er ook nog `n klein boetje aan het huis gebouwd en daar stalde Aafie Deen ‘s nachts haar kar met negotie. Aafie ging alle dagen met haar handkar vol met handel langs de huizen en verkocht van alles. Rollen stof, klein spul en was er ergens ‘boeles’ geweest, dan kocht ze ook wel stromatrassen, tafels en stoelen op.

Nu zijn we aangeland bij de garage van Henk Kors, wat vroeger de werkplaats was van het aannemersbedrijf ‘Gebroeders de Boer’. Op deze plek heeft eerder de boerderij van Hannes de Boer, de metselaar, gestaan het geboortehuis van de Gebroeders en al die andere de Boertjes. In deze boerderij was er links vooraan nog een woning die apart werd verhuurd. Het was een kamertje met kleine keuken en op de boven verdieping een slaapkamer. Menig jong getrouwd stel is daar begonnen in de tijd van de woningnood. Olaf de Haan en Adriaantje Groen in 1950, maar ook het gezin van Frans Maas heeft er met vier kinderen gewoond. Bertus Kroone en Afra de Boer waren de laatste bewoners van het stulpje. De boerderij zelf heeft tijdelijk ook nog onderdak verstrekt aan Hannes en To Blauw, totdat zij hun nieuwe bungalow konden betrekken. Maar ook aan Jan de Boer en zijn gezin, hun eigen woning onderging in die periode een grote verbouwing.

Daarnaast woonde in de jaren waarover wij schrijven de aannemer Simon Smit. Deze man is te jong overleden en zijn werkplaats met woonhuis is in 1964 overgenomen door Gebroeders de Boer. Vanaf 1964 heeft Jan de Boer er samen met zijn vrouw Tinie de Haan en hun gezin gewoond tot aan zijn overlijden in 1995. Momenteel wordt het huis bewoond door een dochter van Henk Kors.

Boven Simon Smit en echtgenote met blad bekers en drie personeelsleden.

Onderste rij: Trien Groot-de Boer, Jaap ?, Nico Stam met 
dochtertje van de fam. Smit en Nico Heinis.

 

Oorlogstijd

Aan het einde van de dertigerjaren werd het vliegveld in Bergen aangelegd, daar heeft vader Kamps een periode werk gevonden en ging hij alle dagen op de fiets naar Bergen en heeft daar onnoemelijk veel ijzer verwerkt. Zijn vrouw had de zorg voor de boekhouding maar dat was niet het enige. Wanneer er nieuw werk werd aanbesteed verzorgde zij de inschrijving. Je kunt haar dus bestempelen als een zakenvrouw, voor haar man heel belangrijk. Maar toen eenmaal de oorlog in volle gang was, kon men niet meer aan bouwmaterialen komen en moest er naar ander werk worden uitgekeken. Jan Kamps ging in die tijd werken bij Henk Appel in Spanbroek als grondwerker, maar hij is ook wel te turfsteken geweest in de Zuidermeer of Wogmeer. Cisca weet er ook van dat haar vader bij een boer in de Wieringermeer heeft gewerkt en dat haar broer Theo en zijzelf daar ook wel heen gingen wanneer het aardappelroderstijd was. Die baas vond het goed dat het personeel tijdens het werken stiekum een zak tarwe verborg in de schuur of op het erf. Wanneer ze dan ’s avonds naar huis gingen stopte men wat tarwe in de laarzen, in de broodtrommels en in de zakken van de kleding en zo had je aan het einde van de week toch de hele zak tarwe ongezien thuis gekregen. Er was dikwijls controle voor je de Wieringermeer uit was en dan moest je niet worden gesnapt met tarwe of andere etenswaren, want dan moest je alles inleveren.

Afie Breed doodgeschoten

Wat veel indruk heeft gemaakt op het gezin Kamps is de razzia en schietpartij van de Duitsers op 7 maart 1945 waarbij Afie Breed is doodgeschoten. Tijdens de oorlog woonde Afie Breed naast het gezin Kamps (nu bewoont door Nico en Jacquelien Boots). De Duitsers schoten rondom het huis van Afie Breed waardoor zij een kogel in haar hoofd kreeg waaraan zij is overleden. De fam. Kamps werd het huis uitgejaagd en hen werd bevolen om naar de boerderij van Jaap Klaver te gaan en ze hebben daar in de hooiberg gezeten. Jaap Klaver zelf is die dag meegenomen naar Alkmaar voor verhoor, de moffen dachten dat hij betrokken was bij de ondergrondse. Een uitgebreid verslag hierover kan u vinden in de uitgave van 1995 van de Stichting Hoochhoutwout Herinneringen aan de bezettingstijd. Daarin wordt vermeld dat een gezin uit Zuid-Holland in de hooiberg zat, maar het betrof de familie Kamps.

V.l.n.r. voorste rij: Cisca, vader Kamps, Mies, Antoon, moeder Marie Kamps-Veldkamp en Theo.

Achterste rij: Annie, Henk, Jaap, Johan en Ida.

Na de oorlog

Na de oorlog was er gelukkig weer volop werk en begonnen ook de zoons mee te werken. Later zijn ze voor zichzelf begonnen en zijn bekend geworden onder de naam: Kamps Buigcentrale Hoogwoud. Hun eerste bedrijfsauto was een kleine Morris. In 1954 mochten Cisca en haar vriend Nic Stam een stuk grond kopen van vader en moeder Kamps, de tuin leverde evengoed nog wel voldoende groente op.

Het jonge stel ging dus wonen naast vader en moeder Kamps op wat nu herenweg nr. 35 is. In 1962 werd er op de groentetuin een nieuw huis gebouwd voor Jan Kamps en zijn gezin en verwerd het voormalige ‘koffiehuis’ tot werkplaats van de Firma Kamps. In 1964 overleed moeder Kamps op vierenzestigjarige leeftijd, zij heeft maar korte tijd van haar nieuwe huis mogen genieten. Vader Jan Kamps hertrouwde in 1966 met Anne de Moel en is op 25 november 1972 plotseling overleden.

Nic en Ciska Stam-Kamps.

 

Nic Stam en Cisca Kamps kregen zes kinderen. Op 7 augustus 1972 overleed Nic Stam plotseling en kwam Cisca er alleen voor te staan. Zij woont nog steeds (2005) in het huis wat haar man toen voor hen, met hulp van familie, heeft gebouwd. Als langst wonende bewoner aan de Herenweg was het voor Cisca van belang om haar herinneringen op papier te zetten.