Pardoes 25 jaar (een mooi stukkie West-Friesland)

Door Erik Mooij

Jongerencentrum Pardoes bestaat in 2006 vijfentwintig jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum heeft Pardoes een boekje samengesteld met daarin de herinneringen van diverse mensen die betrokken waren bij de oprichting en de verdere uitbouw van Pardoes. Van deze informatie is gebruik gemaakt om dit artikel samen te stellen. Ik wil de diverse schrijvers dan ook bedanken voor het op schrift stellen van hun ervaringen. Daarnaast wil ik u ook graag attenderen op het artikel over De Hooiberg, geschreven door Dia Beers-Dam, dat de Stichting Hoochhoutwout in 2003 publiceerde in haar uitgave Wat voorbij ging. Want al in het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw werd geprobeerd om de jongeren van Hoogwoud/Opmeer en Spanbroek in één onderkomen te huisvesten. Maar pas met de oprichting van jongerencentrum Pardoes, in 1981, kreeg dit zijn beslag.

De overlast van jongerencentrum de Paardenstal aan de Spanbroekerweg is de reden voor een gesprek tussen burgemeester W.S.P.P. de Leeuw, wethouder Cor Does, ambtenaar Jan Tibboel en vertegenwoordigers van de Paardenstal. Op 22 februari 1979 vindt dit gesprek plaats met de bedoeling ‘te filosoferen over wat te doen om deze werksoort in stand te houden’. Tijdens dit gesprek wordt gesproken over waar een jeugdcentrum eventueel gehuisvest kan worden en wat de voorwaarden zijn waaronder een jeugdcentrum gedraaid kan worden. Na dit gesprek blijft het een hele tijd stil.

De Paardenstal

De Paardenstal stuurt op 20 april 1980 een brandbrief naar de gemeente. Vóór 1 juli willen ze weten waar een nieuw jeugdcentrum gehuisvest wordt. ‘Als er dan nog geen antwoord is, zal het probleem in bredere kring aangekaart worden’, aldus de Paardenstal. Op 28 april vindt er een gesprek plaats met het voltallige college en Niko de Groot. Het college is overtuigd en vat het plan op om in het voormalige schoolgebouw aan de Herenweg 6 te Hoogwoud een ruimte te verbouwen voor het open jeugdwerk.

Er moeten nog wel wat hobbels genomen worden. De buren bijvoorbeeld maken ernstig bezwaar. Tijdens een bijeenkomst met de buurt treedt burgemeester de Leeuw krachtig op en vertelt dat er geen andere oplossing is dan huisvesting in het voormalige schoolgebouw. Het langer uitstellen van een besluit is volgens hem niet verantwoord. Maar ook in de vergadering van de raadscommissie Welzijn wordt een stevige discussie gevoerd. Wethouder Does, als voorzitter, houdt een stevig pleidooi. Uiteindelijk wordt op 12 juni 1980 door de gemeenteraad van Opmeer het besluit genomen om 60.000 gulden uit te trekken voor verbouwing. Er worden wel strikte afspraken gemaakt: er moeten beslist volwassenen in het bestuur, er dient begeleiding te komen van een ambtenaar, vormen van overlast (muziek en verkeersmiddelen) moeten worden voorkomen en er worden consequenties verbonden aan het niet nakomen van de afspraken. Daarna volgen diverse bouwvergaderingen. En wat wordt daar besproken? Is de isolatie wel voldoende en wat kan er aan zelfwerkzaamheid gedaan worden? Later blijkt dat deze 2 onderwerpen steeds weer terugkeren op de agenda van Pardoes.

Bestuur 1989. V.l.n.r. Tim de Haan, Gea Karmelk, Joop Deken, Wiebo Beenen,

Frank Jonker, Fred Koning, Mia Jonker, Tjaarda van der Wijk en Carla Goozeling.

 

Zelfwerkzaamheid

Het woord ‘zelfwerkzaamheid’ is sinds de periode 1997/1999 een beladen begrip bij Pardoes. Het pand werd verbouwd en links en rechts werden er door de gemeente toezeggingen gedaan dat er geld verdiend kon worden als de handen uit de mouwen gestoken zouden worden. De vrijwilligers reageerden massaal op dit bericht en er werd gewerkt als paarden. Met de toenmalige wethouder Sjaak Blom werd veel strijd geleverd, maar na oplevering van het vernieuwde Pardoes bleef er nagenoeg niets van die toezeggingen meer over. Pardoes was een frustratie rijker. Het woord zelfwerkzaamheid wordt door de lokale overheid tot op de dag van vandaag dan ook niet veel meer gebruikt.

Kruiwagen

Paula Feld: ‘Ik mocht, als 21-jarige en net van school, begeleiding geven. De bedoeling was om mij weer terug te trekken wanneer alles eenmaal goed liep. De officiële opening staat mij nog helder voor de geest. Ik mocht Cor Does in een kruiwagen naar binnen rijden, door een papieren deur (nvdr: vergelijk deze openingsceremonie met die van De Hooiberg in 1971). De ruimte was heel netjes ingericht met kleedjes op tafel! Na de opening in 1981 woonde ik nog een paar vergaderingen bij. Het bestuur werd geformeerd en er werden verschillende werkgroepen geïnstalleerd. Al snel bleek dat er te veel tegengestelde belangen waren. Daarom kreeg ik meer een bureaufunctie en begon de discussie op gang te komen om een onafhankelijke jeugd- en jongeren- werker aan te stellen.

‘In de loop van de tijd hebben we er een aantal gehad. De eerste twee werden aangesteld in het kader van de Tewerkstelling Erkend Gewetensbezwaarden. Dat was geen succes. De werkers waren niet echt gemotiveerd. Een van de twee, herkenbaar aan zijn enorme puntschoenen, deed niet anders dan zelf blowen. Voor de goodwill en image van Pardoes dodelijk!’

Pardoes, een mooi stukkie West-Friesland

Eindelijk werd in 1988 besloten een ‘vaste’ jeugd- en jongerenwerker aan te stellen. Wiebo Beenen kwam in dienst van de gemeente Opmeer, daardoor had de gemeente er nog een beetje grip op. Zijn eerste taak was het goed op poten zetten van de organisatie van Pardoes. Pardoes, een mooi stukkie West-Friesland zo was jaren terug het motto dat vaak op T-shirts werd gedrukt. Maar toen Wiebo in 1988 als jongerenwerker bij de gemeente Opmeer kwam, was dat helemaal niet het geval. Pardoes werd betiteld als een drank en drugs hol. Iedereen wist er van, maar de meesten waren nog nooit binnen geweest. Zelfs in de toenmalige politiek hoorde je zeer negatieve geluiden, wederom van mensen die nog nooit binnen waren geweest.

Wiebo vertelt:

‘Als je ergens nieuw bent en je leest je in, dan vorm je een eigen mening, of soms wel een oordeel, misschien wel een vooroordeel. Ook ik was wel wat gewend en had een idee gevormd, hoe Pardoes er uit zou zien. Bij binnenkomst op 2 september 1988 werd ik enthousiast begroet. Het bestuur was alleraardigst en van zeer goede wil. Het was er wel bedompt en vooral zwart.’

Heropening in 1989. V.l.n.r. raadslid Cor Schilder,

Burgemeester W.S.P.P. de Leeuw, wethouder Koopman en Wiebo Beenen.

 

‘Een eerste plan werd gemaakt en zo ontstond de wederopbouw van Pardoes. Ik ben nog steeds van mening dat Pardoes de ultieme leerschool is om je vrije tijd goed in te delen en je goed uit te drukken in groepen. Jongerencentrum Pardoes is een van de beste jongerencentra uit deze provincie en dat zijn woorden van anderen die Pardoes via een ander project meemaken. Velen die de leerschool gevolgd hebben, erkennen dat. Steeds weer een groep met passie om er weer een seizoen tegen aan te gaan, met velen hebben jullie dit voor elkaar gekregen.’

‘De meningen van de samenleving zijn nu veel positiever en Pardoes is inmiddels een volwaardig onderdeel van de samenleving, van voornamelijk Hoogwoud, geworden. Een uitspraak van een oud bestuurslid was: ‘Sommige dingen zijn niet uit te leggen, maar Pardoes draag je mee in je hart….’

En zo hoort het.’

Horizontale programmering

In 1994 startte Pardoes met een horizontale programmering. Dit houdt in dat een bepaald type activiteit op dezelfde vaste avond in de maand georganiseerd wordt. Zo werd én vastigheid voor de bezoekers én voor de organisatoren gecreëerd. Tot die tijd wist men nooit wanneer bepaalde activiteiten plaatsvonden in Pardoes. Tot op de dag van vandaag wordt de horizontale programmering nog steeds gebruikt. Er was in die programmering veel ruimte voor live muziek. Maar liefst twee maal per maand (de tweede en vierde vrijdag van de maand) traden bands op in Pardoes. Veel bands stonden op het wensenlijstje om in Pardoes op te laten treden en veel bands boden zich aan om op te treden. Vooral veel regionale, beginnende bands wilden graag optreden tijdens de goed gevulde avonden met live muziek in Pardoes. Binnen het toenmalige bestuur van Pardoes gingen Kees Vriend en Wouter Maas zich richten op vernieuwende activiteiten.

Regionale bands

Naast het verbreden van het aantal verschillende en vernieuwende activiteiten (o.a. het organiseren van cabaret werd nieuw leven ingeblazen) werd een constructie bedacht om meer te organiseren voor regionale bands. Joob te Obdam was gestopt met het organiseren van de zogenaamde ‘vrije-vloer’ avonden, Rythmsticks in Spierdijk organiseerde één keer per jaar ‘Pop voor Nop’. Ook was de regionale bandcompetitie Noord-Hollands Glorie gestart. De ‘kleine jongerencentra’ mochten daar niet aan mee doen, dit was alleen weggelegd voor de Noord-Hollandse kernpodia als Troll (nu Manifesto) in Hoorn; R17 in Grootebroek; de Hoogte te Enkhuizen (inmiddels ter ziele); De Koog te Noord-Scharwoude etc. Voor de regionale bands waren niet veel podia beschikbaar om te kunnen optreden. Daar werd direct op ingesprongen.

Het bestuur (met team aanvulling) neemt deel aan het weekendfestijn.

V.l.n.r. Martijn Schenk, Wouter Maas, Kees Vriend en Marcel Lehnhardt.

Pardoes in de jaren negentig.

 

De Slag om Hoogwoud

Pardoes diende een bandcompetitie op te starten, er was volgens Kees en Wouter voldoende animo. De naam kwam vrij snel boven drijven: het moest een naam zijn die hoorde bij een bandcompetitie. De naam Slag om Hoogwoud doet echt denken aan een strijd en Pardoes ligt in Hoogwoud dus de combinatie lag voor de hand. De winnaar kreeg 750 gulden plus de fel begeerde ‘Slag om Hoogwoud knuppel’. Natuurlijk bij een Slag (wat dan weer doet denken aan honkbal of baseball) hoort een knuppel, een origineel cadeau voor de winnaar en beter dan een beker of bokaal volgens de heren. Tevens mocht de winnaar optreden op het jaarlijks terugkerend popfestival Zomerpop. De voorbereidingen startten in het voorjaar. De start van de competitie moest plaatsvinden in het nieuwe seizoen, dat eind september startte. Het concept van vier voorrondes met telkens één finalist per voorronde werd ingevoerd. Met twee voorrondes per maand en de finale kon men dus voor het eind van het jaar de finale plannen.

Inschrijvingen

Nu de inschrijvingen nog. Via de regionale media werd aandacht geschonken aan het evenement. Nog voor de zomerstop inging kon de inschrijving gestaakt worden. Meer dan 20 bands schreven zich in voor de Slag om Hoogwoud. Het resulteerde in vier voorrondes van 5 bands per avond.

Jury

Dan de samenstelling van de jury. Bij een serieuze en goede bandcompetitie hoort een goede jury. Natuurlijk zonder deelneming van iemand van de organisatie. De keuze viel op leden die een echte binding met muziek hadden. Er werden personen gevraagd uit verschillende takken van de muziek. De jury bestaat sinds het eerste jaar telkens uit (ex)bandleden; (ex)programmeurs van JC Pardoes en Zomerpop; programmamakers van West-Friesland Radio; popjournalisten; geluidstechnici e.a. De juryleden stellen zich geheel vrijwillig beschikbaar om de bands te beoordelen volgens de door de organisatie opgestelde richtlijnen. Doel van de Slag om Hoogwoud is om beginnende bands een podium te bieden en door opbouwende kritieken (via het juryrapport) te proberen de band steun te geven om zich te verbeteren. Menige band heeft de op- en aanmerkingen aangenomen en is ermee aan de slag gegaan.

Laatste verbouwing in 1997. V.l.n.r. Robert Doeve en Martijn Schenk.

 

Eerste editie

Terug naar de eerste editie van 1994: De publiciteitscampagne ging van start. Er werd een heuse Slag om Hoogwoud poster ontwikkeld door Machiel Maas die door de gehele regio werd verspreid. Gelukkig werkte voor de naamsbekendheid van het evenement het Dagblad voor West-Friesland behoorlijk mee. Op de voorpagina van Stad en Steek stond voorafgaand aan iedere voorronde een interview met foto van één van de deelnemende bands of van de organisatie. Ook alle huis-aan-huis bladen zorgden voor de plaatsing van de persberichten. Het radioprogramma Podialand van West-Friesland Radio versloeg de voorrondes en finale en maakte opnames die het gebruikte in de wekelijkse uitzending. Het eerste jaar werd direct een groot succes. Drie van de vier voorrondes waren uitverkocht en bij de finale kon weer het bordje ‘uitverkocht’ opgehangen worden. De eerste winnaar werd de Hoogwouder formatie Spin Off (met Steffan Smit; Joost Bonenkamp; Kees Vriend en Andor Laan). De band werd voor Zomerpop uitgenodigd, echter in de lente van 1995 besloot de band ermee op te houden.

Bezoekersaantallen

De editie van 1995 leverde weer een flinke hoeveelheid aanmeldingen op. Het niveau van de deelnemende bands werd hoger en weer werden de avonden zeer goed bezocht. De Slag om Hoogwoud (en daarmee natuurlijk Pardoes) had op dat moment een zeer goede naam. De winnaar in 1995 werd Mr. Potatohead uit Avenhorn/Hoorn. Ex-Mr. Potatohead drummer Wouter Verhulst maakt nu al jaren succesvol deel uit van de Travoltas. Ook 1996 was weer een succesvol jaar met de Enkhuizer formatie Perfect Nothing als winnaar. Toen werd het stil rondom de Slag om Hoogwoud. Pardoes moest gaan verbouwen en zodoende kon geen live muziek gespeeld worden in het pand. Gedacht werd om de Slag om Hoogwoud in de lokale kroeg voort te zetten, maar het was een Pardoes activiteit. Er werd besloten om dat jaar geen Slag om Hoogwoud te houden. Het jaar zonder live muziek in Pardoes had een nadelig effect op de jaren daarna. De editie in 1998 werd nog wel goed bezocht (mede door de winst van de Hoogwouder formatie X-Plicit Rythms met Maurits Kappelhof en Frank Cupido), maar de jaren daarna kwam er minder publiek.

Bestaansrecht

Het aantal beginnende bands in de regio West-Friesland nam behoorlijk af en zo ook het bezoekersaantal. Met Pointed (1999); Grandbizz (2000); dUster (2001) wonnen nog regionale bands. Sunwoofer (2002); Black Mustard (2003) en Jurango (2004) waren winnaars van buiten de regio West-Friesland. Dit jaar won Ileum uit Heerhugowaard, dus eindelijk weer een regionale Slag om Hoogwoud winnaar. Gezien het aantal inschrijvingen en de opkomst van publiek heeft de Slag om Hoogwoud na 12 jaar nog altijd bestaansrecht.

TIO

Een van de andere activiteiten van Pardoes is TIO, Tieners In Opmeer. Dit zijn activiteiten voor de doelgroep 11 t/m 15 jaar. JC Pardoes wilde naast jongeren ook 10-ers, de toekomst, naar het jongerencentrum krijgen. De werkgroep TIO werd geformeerd in 1995. Een enthousiaste groep vrijwilligers die, onder leiding van een bestuurslid van JC Pardoes, leuke activiteiten voor de 10-ers organiseerden.

Maar hoe krijg je deze doelgroep naar Pardoes? Er werd gekozen voor een directe benadering: Presentaties van TIO in groep 8 van de basisscholen in Hoogwoud en Opmeer. De 10-ers van 13/14/15 jaar werden rechtstreeks aangeschreven. Er werden persberichten geschreven en opgestuurd naar de lokale dorpsbladen en de krant. Flyers worden uitgedeeld en in het dorp, in de bibliotheek, in de snackbar en op basisscholen werden posters opgehangen met het aanbod van TIO.

De TIO avonden worden 1 keer per maand georganiseerd. Op de eerste zaterdagavond van de maand, van 20:00-23:00 uur. Er worden verschillende avonden georganiseerd: disco avonden, film avonden en thema avonden. Om meer 10-ers te bereiken word er samengewerkt met SJP (Stichting Jongeren parochie) en Jongerencontact. Beiden zijn organisaties die voor dezelfde doelgroep als TIO activiteiten organiseren. Ondanks dat ze met de kerk verbonden zijn, hoefde dit niet per definitie op de avonden naar voren te komen. Zowel TIO als SJP en Jongerencontact wilde een leuk activiteitenaanbod voor 10-ers.

Het bestuur in 2006. V.l.n.r. Evelien Smook, Jacob Jan Blom, Iris Bakker, Priscilla

Kulsdom, Andras Elstgeest, Marijke Dam, Niels Vlaar en René Stammes.

 

De TIO avonden werden steeds drukker bezocht en er kwam doorstroming: bezoekers van TIO werden zelf vrijwilliger van JC Pardoes. De activiteiten werden gevarieerder, niet alleen disco’s maar ook playbackshows, karaoke en bowlen. TIO werd een succes!

TIO 2000.

 

Bestuurlijke ervaring

Jongeren kunnen leuk en lekker uitgaan en genieten van wat al die jaren geboden is. Maar daarnaast kunnen zij ook ervaring opdoen als bestuurslid of als lid van een werkgroep, waar ze later in andere functies, bij een vereniging of in een baan hun voordeel mee kunnen doen.

Pardoes is niet meer weg te denken uit Hoogwoud/Opmeer schrijft de voorzitter van Stichting Jeugd en Jongerenwerk Opmeer (SJJO) Fred Nansink. SJJO ondersteunt nieuwe initiatieven zoveel mogelijk, maar toch als alles uitgewerkt was en het kwam op uitvoering aan, viel men altijd weer terug op Pardoes met zijn vele vrijwilligers. Pardoes is de basis geworden waar vele vrijwilligers vandaan komen, Pardoes waar vele bestuursleden hun eerste bestuurservaring op deden, Pardoes waar vele vrijwilligersavonden werden gehouden.

Toekomst

Pardoes draait als een trein en er zijn ook al veel initiatieven en projecten uit de koker van Pardoes en Wiebo tevoorschijn gekomen. Pardoes is momenteel weer in een nieuwe fase aangekomen met de discussie over een nieuw multifunctioneel centrum. Het is nog even afwachten wat de toekomst brengt. Zeker is dat het jeugd- en jongerenwerk niet meer weg te denken is en dat er een stevige basis is waar we nog veel van mogen verwachten.

Bronnen:

• Paula Feld
• Wiebo Beenen
• Wouter Maas
• Niels Vlaar
• Fred Nansink