Straatnamen in Hoogwoud

Door Bernd Ooijevaar

Al langer leefde bij de stichting Hoochhoutwout de wens om de historische waarde en herkomst van de straatnamen van Hoogwoud meer bekendheid te geven. Bernd Ooijevaar heeft de handschoen opgepakt. In dit eerste artikel behandelt hij de herkomst van de straatnaam Burgemeester Heijmansstraat.

De Burgemeester Heijmansstraat.

De Burgemeester Heijmansstraat.

Adolf Heijmans werd op 8 december 1740 geboren, in Amsterdam. In Oost-Zaandam trouwde hij in 1763 met Grietje Jans Volmer. Bij dit huwelijk werd Adolf ‘jongeman’ genoemd en was het paar woonachtig aan de westzijde van de Hoogendijk te Zaandam. Adolf was gereformeerd en de doop van hun eerste zoon Herman vinden we vermeld in Oost-Zaandam op 28 februari 1765. Herman jr. overleed echter op jonge leeftijd want op 13 februari 1767 vinden we wederom een Hermanus[1] gedoopt te Oost-Zaandam. In 1768 kregen Adolf en Grietje een dochter Alida genaamd. Zij werd op 30 oktober 1768 gedoopt te West-Zaandam[2]. Mogelijk was het gezin dus in 1767/1768 verhuisd. Vervolgens vinden we in het doopregister van West-Zaandam de doop van dochter Cornelia vermeld. Zij werd op 3 oktober 1770 aldaar geboren. Ook zij zal op jonge leeftijd zijn overleden gezien het feit dat in 1775 te Hoogwoud nog een dochter Cornelia werd geboren. Na 1770 vinden we geen kinderen van Adolf en Grietje meer vermeld in de doopregisters van Oost- en West-Zaandam. Tussen oktober 1770 en april 1775 verhuisde het gezin van Adolf Heijmans naar Hoogwoud alwaar hij als chirurgijn ging werken. Althans, we vinden hem bij de verkoop van een huis aan de noordzijde van de Burgemeester Hoogenboomlaan in 1786 als zodanig vermeld. Het is niet helemaal duidelijk waar dit huis precies stond. Door de sterke wijzigingen van percelen en bebouwing in de loop der eeuwen, zijn bepaalde delen van deze dorpsstraat moeilijk te reconstrueren. Het huis dat in 1786 door Heijmans werd verkocht, heeft in ieder geval op of direct bij het huidige perceel Burgemeester Hoogenboomlaan 45 gestaan. Tevens is onduidelijk of het gezin Heijmans hier ook daadwerkelijk heeft gewoond. Het is ook goed mogelijk dat het gezin in een gemeentelijke woning (een zgn. ‘dorpshuis’) hun intrek heeft genomen. Het adres Burgemeester Hoogenboomlaan 48 ligt voor de hand, hier was van oudsher het ‘vroedvrouwshuis’ gelegen.

Op 16 april 1775 werd dochter Cornelia te Hoogwoud gedoopt[3] en vervolgens op 9 mei 1779 dochter Catherina. Laatstgenoemde was tijdens haar leven ook vroedvrouw te Hoogwoud en trouwde op 13 augustus 1800 met de in Hoorn geboren notaris Cristiaan Fiehne[4]. Opvallend is dat zowel Alida, Cornelia als Catherina vroedvrouw waren en bovendien was zoon Herman chirurgijn. Alle vier kinderen hadden dus een medisch beroep; het was hen blijkbaar met de paplepel ingegoten.

Burgemeester Hoogenboomlaan 37.

In 1796 volgde Heijmans J.C. Fricke op als secretaris van Hoogwoud. Op 3 maart van dat jaar kocht hij een huis van Arie Hoek. Dit huis stond op de plaats waar thans de westelijke helft van Burgemeester Hoogenboomlaan 42 is gelegen. Tegenwoordig is dit huis samengevoegd met het huis aan de oostkant ervan, maar dat het oorspronkelijk twee huizen betrof is nu nog duidelijk te zien. Het westelijke deel van dit huis verkocht Adolf op 24 november 1803 aan zijn schoonzoon Cristiaan Fiehne.

Henk Dam in 1939 voor Burgemeester Hoogenboomlaan 42.

Op 30 januari 1799 kocht Adolf een huis dat ongeveer op de plek van het huidige adres Burgemeester Hoogenboomlaan 64 heeft gestaan. Hier heeft hij 7 jaar gewoond tot 30 januari 1806, toen hij dit huis ruilde met dat van de weduwe van Gerrit Dekker (Antje Jans Rust). Dat huis stond op de plaats waar thans Witgoed De Stolp is gevestigd (Burg. Hoogenboomlaan 37) en daar zou Heijmans tot aan zijn dood blijven wonen. Bij koninklijk besluit werd Adolf op 2 augustus 1808 benoemd tot schout-civiel van Hoogwoud. Vanaf 1812 werd dit ambt officieel burgemeester genoemd. Feitelijk is hij daarmee de eerste burgemeester van Hoogwoud. Ook vinden we Heijmans in 1811 nog als heelmeester vermeld, wat ons doet vermoeden dat hij naast zijn ambtelijke functie soms ook nog als chirurgijn werkzaam was. Twee jaar later, in 1813, overleed zijn vrouw Grietje Volmer.

Op 21 maart 1816 richtte Heijmans zich tot de hoge raad van adel over het herinvoeren van het oude dorpswapen. Dit werd sindsdien als officieel gemeentewapen gevoerd. Volgens sommigen is hierbij de fout gemaakt dat het schild met de boom wordt vastgehouden door een adelaar, in vroeger tijden zou dat een zwaan zijn geweest. Op de oude klok in de NH kerk te Hoogwoud anno 1650 zien we inderdaad een nogal vreemde vogel die het schild vasthoudt. Wie het weet mag het zeggen. In 1832 werd het huis (Burgemeester Hoogenboomlaan 37) van Adolf Heijmans bewoond door burgemeester Jacob Koorn en Catharina Heijmans[5]. Na diens dood werd het huis op 22 januari 1841 publiek verkocht aan Klaas Smit.

De naam Burgemeester Heijmansstraat werd bij raadsbesluit van 16 maart 1970 formeel gekozen.

[1] Hermanus Heijmans was van beroep chirurgijn en overleed in 1821 te Noord-Scharwoude, hij was getrouwd met Trijntje van der Neer. In februari 1792 vinden we hem te Hoogwoud vermeld als diaken van de gereformeerde gemeente.

[2] Alida trouwde te Abbekerk op 12 april 1788 met Jan van der Molen (1749-1810). Alida was toen 19 jaar oud en was vroedvrouw van beroep.

[3] Cornelia trouwde eerst met Dirk van Soelen (“garde champetre” oftewel veldwachter) en 2 te Opmeer op 21-04-1825 met Gerrit Biersteker. Uit het eerste huwelijk kreeg zij een zoon Adolf van Soelen. Tevens kregen zij een zoon Jan van Soelen, geboren op 17-08-1797 te Haarlem. Hij was schoolmeester en trouwde op 8-10-1820 te Hoogwoud met Guurtje Rempt. Ook Cornelia vinden wij in 1820 vermeld als vroedvrouw. De familie van Soelen vinden we anno 1920 nog te Hoogwoud vermeld.

[4] Hun dochter Carolina Fiehne trouwde in 1822 te Hoogwoud met de uit Oude Niedorp afkomstige Pieter Boogaardt. Hun zoon Jacob Boogaardt vinden we in 1856 als postbode of  brievengaarder vermeld te Hoogwoud. Hij trouwde toen met Neeltje Kooij, de dochter van Jan Kooij en Neetje Klomp.

[5] Catherina trouwde eerst te Hoogwoud op 13 augustus 1800 met Christiaan Fiehne. Na hun echtscheiding (voltrokken in De Zijpe op 22 november 1813) hertrouwde Catherina Heijmans op 4 mei 1823 met Jacob Koorn, de burgemeester van Hoogwoud.