De chroniqueur Olfert Schermer

Een legendarische dagboekschrijver

Bewerking door Erik Mooij en Louis Groen.

Dit is alweer het twaalfde deel uit de door Olfert Schermer geschreven kroniek. Onze uitgave In het verleden ligt het heden uit 1999 bevat het deel van 1877 tot en met 1887, Een andere tijd uit 2000 bevat de jaren 1888 tot 1900, Scherven uit de Gouwe tijd uit 2001 bevat de jaren 1900 tot 1905, De verleden tijd uit 2002 bevat de jaren 1905 tot en met 1910, in Wat voorbij ging uit 2003 vinden we de jaren 1911 tot en met 1914, in Oogst van het verleden uit 2004 vinden we de jaren 1915 tot en met 1918, in Toendertoid uit 2005 de jaren 1919 tot en met midden 1922, in Boeiende West-Friezen! uit 2006 het vervolg van 1922 en 1923, in Ondernemend Volk uit 2007 staat het jaar 1924, in Langs de weg uit 2008 het jaar 1925 , in Harde werkers uit 2009 het jaar 1926 en in Maatwerk uit 2010 het jaar 1927. De kroniek is een zeer uitgebreid werkstuk dat consistent is bijgehouden en blijk geeft van opmerkzaamheid van de auteur. Door zijn werkzaamheden als caféhouder kwamen veel dingen hem ter ore. Dit tezamen met zijn brede maatschappelijke belangstelling maken zijn kroniek tot een belangrijke bron voor historisch onderzoek. Daarnaast is het een zeer lezenswaardig werk dat het verdient om in gedrukte vorm vastgelegd te worden. De originele kroniek bestaat uit twee delen en beslaat de periode van 1877 tot en met 9 mei 1938. We gaan verder met 1928 in deel twee van de kroniek. De Stichting Hoochhoutwout neemt elk jaar een deel op uit de kroniek.

Verantwoording

Gekozen is om een groot aantal zelfstandige naamwoorden zonder hoofdletter te herschrijven, om ze te kunnen onderscheiden van namen en duidelijker te zien waar een zin begint. Hier en daar is de interpunctie gewijzigd, zodat duidelijker wordt hoe de zin loopt en eindigt. Spelfouten zijn vrijwel overal intact gehouden, zodat men nog het eigen karakter van Schermers liberale beleving waarneemt. Om het ontbreken van het pondsteken, zoals dat werd gebruikt door Schermer en anderen in zijn tijd, in de huidige tekstverwerkers te ondervangen maken we gebruik van het teken voor het Engelse pond (£) hoewel we ons realiseren dat dit niet het juiste teken is. Ter wille van de leesbaarheid hebben we de tekst opgedeeld naar de maanden en daarnaast is hier en daar een ontbrekend woord(deel) geplaatst tussen ‘vierkante haken’, bijvoorbeeld in 1877: k[oeie]; 1878: na[ar]; 1893: contreb[u]sie. Wat tussen ‘kromme haken’ staat, bijvoorbeeld in (voorbeeld), is oorspronkelijk op die wijze door Schermer toegevoegd. Verduidelijkingen van de redactie zijn ingevoegd tussen accolades {Bijvoorbeeld}.

Het jaar 1928.

 

Januari.

4 Jan: den dooi valt in met een mooie regen, 5 jan: het land weder ruim. Jan: den vette koeie in prijs terug, om dat den kwalitijd, ook terug gaat. 24 Jan: Hannes Strijbis te Heiloo overl: oud 87 jaar, voorheen boer en kaasmaker, zelf een fabriek aan den Langereis. Den straatweg van Sandwerven na[ar] Spierdijk wordt weder puinweg gemaakt. Het onderlinge begrafenis vonds te Hoogwoud van protenstanten, moet volgens rechten der wet, ontbonden worden, heeft 37 jaar bestaan, en telde 630 leden met eene rezerve in kas ƒ 2400 moet worden opgeheven voor velen tot groote spijt: den wet gebied[t] het.

Kaasfabriek aan de Langereis in 1960.

 

Februari.

20 Feb: deze maand mooi weer, alle dagen de zon en een beetje vorst, en geen wind. 23 Feb: is overl: Elisebet Appel laa[t]st wed: van Cn Pijper burgemeester van Hoogwoud; eerder wed: van Jb Rooker Hoogwoud, in den ouderdom van 85 jaar. Nu is er van den 9 alle zusters en broers Spaander geheeten nog een in leven den vrouw [van] Gerrit Spaander te Berkhoud tante Guurtje.

Maart.

5 Maart: werd te Enkhuizen, den 9000^ste inwoner geboren in het gezin van den heer J. Muizelaar, het was 1 zij en kreeg van den gemeente een silv[‘]ren paplepel. Het echtpaar L. Dijkstra van Andijk werden verblijd met drie jongens; een is daarvan overl: D. Kooiman te Opmeer, heeft zijn boerderij in ‘t Laag verhuurd aan eene De Boer; het vee enz: alles overgenomen die door mijn: O. Schermer Hoogwoud zijn getaxeerd a: 13 koeie[n] à ƒ 300 stuk; 5 pinke ƒ 150; kuien ƒ 40 stuk; en het inventaris op ƒ 900. Vrijdag 9 maart oostenwind, en vuil helder koud; met vorst, en sneeuw een weinig tot, en met 22 maart. Purmerend; den groote boomen aan den veemarkt worden vervangen, door jonge boomen: [‘]t is vreemd nu. Vrijd: 18 maart: Antoon Schermer niet erg wel, en geeft 140 gram bloed op; is overrings heel vlug [beter]. 14 Maart: den schoonzoon van G^br de Jong van Spanbroek: Martinus Buis te Beemster overl: oud 34 jaar, laat een vrouw met 4 kleine kinderen achter. Het café en uitspanning van Jogchem Blaauboer te Schagen; gek[ocht]: door D^k  Langedijk te Oudesluis voor ƒ 10.100: en perceel 2 stal door Jn Boontjes Schagen voor à 5.600; perc: 3 P. Boon W[ieringer]-Waard à ƒ 2.210 tezamen ƒ 17.910 en heeft gekost ƒ 34.000 mooi wat weg. Zat: 24 maart Cⁿ Verwer van H[eer]-H[ugo]-Waard; door een autobus van Keetman overgereden, en 20 minuten daarna overl: [oud] 52 jaar, het gebeurde bij zijn huis door ‘t uitstappen van den bus van Ligthart, achter uit; [Verwer] liep om, en den anderen auto greep hem. Bergman Breezand laat een bollenschuur zette[n] van ƒ 80.000. Er is in verschillend[e] gem[eenten]: tongblaar. Den groenten is heel duur roode kool ƒ 30 er zijn koolen van ƒ 1,25 per stuk, gele ƒ 24, Dene ƒ 8,00 uien ƒ 20,00 alles per 100 k.g: aardapp: 7 cent pond. 21 Maart, den wind z[uid]-z[uid]-oost: het is een drooge maand maart. Engeland wegens tongblaar 14.200 stuks vee afgemaakt: (‘t geeft toch niets.) Zat: 31 maart: Rutger Kaan W[ieringer]-Waard plotzelings dood gevallen [oud] 49 jaar; hij was een prakties[ch], en wetenskundig man, en bemind bij iedereen.

 

April.

2 April Aaltje Oliekan overl: Hoogwoud oud 91 jaar. Begin april zomerweer, maar van 11 tot 19 sneeuw en vorst. 16 Apr: met den koemarkt te Alkm[aar]: heel koud, handel stug; en die een koe koopt, heeft 10 dagen later tongblaar. dinsd: 17 april Cⁿ Pijper en Renout [Wonder] 50 jaar getrouwd. 18 Apr: woensd: G^t Oud getrouwd: 18 April Wm Stlop [te] Beets veekoopman later sigarenhandelaar overl: oud 62 jaar. April 12 dagen koud en winter gehad: 25 april wordt het goed weer, en ‘t land staat gezond. De vrouw van Jn v[an] der Gracht geopereerd (Hoogwoud) doch goed thuis gekomen. Het hooi is dezen winter slegt en licht, en te vroeg op: zoo dat er den 28^s[t]e april al veel vee buiten is, zonder gras. Den roode kool gold 26 apr: ƒ 40 toch daalt in 3 dagen tot ƒ 25 terug. Het vee geld[t] goed in prijs: magere gelde[n] koeie[n] 30 à 35 c £: iets betere 49 c £ veel vleesch 45 c £. Vette koeie[n] 47 à 53 c £: kalfkoeie[n] 45 à 48 c £ groeikracht, ‘t spek tegen duur voer slecht 28 à 31 c £. 27 April: heeft den openbare lagere school in Den Weere Hoogwoud den laa[t]ste les daarin gegeven schoolmeester Ms van der Wiel: den school wordt verhuurd, en den kinderen gaan naar den nieuwen R[ooms]-Kat[h]olieke school in Den Weere gem: Sijbecarspel.

De 'Petrus Canisius' school in de Weere werd op 1 mei 1928 
in gebruik genomen. De school met bijgebouwen, die voor diverse 
doeleinden worden gebruikt, is er heden ten dagen nog steeds.

 

Mei.

Het schoolhuis te Hoogwoud, wordt een mei bewoond door Den Graaf (barbier). Den maand mei is koud en schraal, later heel nat, in ‘t laa[t]st dezer wat beter, maar toch altijd maar oost tot n[oord]-ooste[n]wind, temeer tongblaar, 7 gevallen in H[oog]woud. Cⁿ Meurs van Winkel overl: oud 66 jaar: een rijke, arme boer. Den voetbalmats, olympi[s]che spelen te Amsterdam, veel te druk bezocht.

Rechts op de foto Jo Dekker Jacobzn uit Hoogwoud. 
Was aanwezig bij de eerste mis van Heeroomzegger Jacob Dekker J.zn.

 

Juni.

Zondag 3 juni, is den jongeheer Dekker van Hoogwoud ingewijd, en ingehaald als priester in den R.K: Kerk te Hoogwoud. Het is zonnig weer maar altijd o[ost]- tot n[oord].o[osten].wind, maar koud hoor. S^m de Jong te Heiloo overl: en te Hoogwoud begraven. [Ik] geloof van [de] 13de juni, oud 67 jaar. 20 Juni op dinsdagmorgen hadden, Smit, N-Oskam en S^m Ruiter een auto ongeluk. 20 Juni D^k Schoen H[eer] H[ugo] Waard veedrijver overl: oud 71 jaar, kanker. Den eerste dame vliegt over den ociaan, den 20 juni. Het was een Amerikaanse. 25 Juni den eerste aardbeien worden geplukt, peulen niet. Het is maar koud en mager weêr. Ze beginnen met gang te maaien, geen dik gras. Geertje Zee overl[eden], en te Hoogwoud begraven. L. Bertus Reniersen 56 jaar te [Groet]polder Winkel: plaats Zeeoogst.

Juli.

14 en 15 Juli (zondag) is het heel heet; vele zijn onder den hitte bezweken; en ook met baden verdronken. 23 Juli het is altijd nog maar droog, dus geen gras ook 27 en 28 een mooie regen, en nog meer regen, maar het is altijd maar koud, toch gelukkig water. Veel blaar onder het vee, maar niet van kwaden aard. Maandag 29 juli bij het maken van het nieuwe uurwerk in den toor[e]n der R K. Kerk te Hoogwoud, valt den opperman Jⁿ van der Gracht van Hoogwoud, met een zwenking na[ar] beneden; breekt been, en sleutelbeen en daarbij gaaten in zijn hoofd; heeft 12 weken in ‘t gasthuis te Hoorn gelegen, en wordt toch beter (maar hoe).

Augustus.

Den tweeden helft van den olympische spelen, veel publiek, ook uit allen rijken, half aug: was dit volbragt. 15 Aug: F. de Boer van Ou[d]carspel overl: oud 60 jaar, het begin van zijn dood, was een gezwel aan zijn grooten toon, 18 dagen later overl: aan bloedvergiftiging. (Den vrede in ‘t zicht:) België zal 30 miljoen gaan verbouwen, verbetering a/d forten; ondergrondse kamers voor gifgasbommen, en Duitsland laat weder een nieuwe groote kruiser bouwen; alles voor den vrede! Woensd: den 15^de aug: zijn wij na[ar] Wieringen en daar den zeewerken bezien: groots werk is dat.

Zuiderzeewerken.

 

September.

8 Sep: is David Willig plotselings overl: te Alkmaar 54 jaar. Van zondag tot 9 sep: altijd maar droog, toen kregen wij onverwachts een onweersbui, met best water, 10 uur lang; maar kregen toen veel nachtvorsten, ‘t wil niet. 10 Sep: groote kolfwedstrijd te Oudcarspel van den Ned[erlandse] k[olf]bond. 11 sep: tentoonstelling te Medemblik, 6 dagen, met mooi weder. D^k Mulder van Hoogwoud heeft zⁿ broeder over dit jaar, en is geestelijk prediker in den vreemden. Het zaad van den bouwboer is dit jaar buitengewoon best, er wordt veel geteeld, en den prijzen zijn ook hoog: teelst is tarwe 60 h[ecto]l[iter]: haver 110 h.l., gerst 80 h.l., erwten grauwe en groene 50 h.l.: alles per h.a.: heel best. Karwei 20 baaltjes à 200 £ aardappelen best gegeven goede kwaliteit maar niet duur, den wol geld[t] ƒ 2,00 per kilo.

 

Oktober.

Cn Wevers vrouw overleden 17 oct: van Hoogwoud, klein 70 jr. 27 Oct: is den vrouw van D^k Koorn te Aarswoud overl: Neeltje Schagen, oud 39 jaar, in den kleniek te Hoorn. 27 October Dk Mulder een vrachtauto aangeschaft. Voor roode kool wordt ƒ 1800 per h.a. besteed, bewaarkool. Den Europa’sen tijd, is Amerika 6-40 uur vooruit. 31 Oct: huis en 2½ h.a. land verk[ocht]: van F. Appel te Heiloo bij ‘t putje, voor zoo ƒ 8.000. Appel won in prijs maar moest verkoopen vanwegens een schietongeluk op nieuwjaarsdag bij P. Stroet, daar moest hij zoo goed ƒ 1000 aan betale[n], het heeft 3 jaren geduurd. Verk[ocht]: een huis en 3-25 h.a. weiland aan den Gouw H[oog]-woud: kooper M. Leeuw Benningbroek voor ƒ 9.960.

November.

6 Nov: huis en schuur (Nieuw) aan den Gouwerweg te H[oog]woud verk[ocht]: 3-52 h.a. weiland van Jⁿ de Vries. Kooper J^b Klomp v/d Gouw voor ƒ 15.700. Rens Kuiper verk: aan wed: P. Glas Marijtje Appel 3½ h.a. wei- en bouwland uit den hand voor ƒ 12.000. 6 En 7 nov: koemarkt te Alkmaar, mooi weer, handel matig, veel mager vee deze herfst, goede waar ging wel, vooral mooie pinken tot ƒ 250. 7 Nov: D. van Diepen te hoogwoud overl: oud zoo 70 jaar aan kanker in den maag. 14 Nov: installatie van den burgemeester te Warmenhuizen en Haringcarspel eene mr Nolet van Wijk bij Duurstede: jong[g]ehuwden. 14 Nov: koemarkt te Hoorn, weinig kooplust, vooral voor mager vee 20 à 30 c £ groeikracht: pinke 160: à 200. 15 Nov: huis en land van J^b Smit gelegen a/d Langereis; en Berkhout woonagtig: opgehouden. 16 Nov: verkooping van een huis a/d Langereis en 7-25-57 h.a. weiland a/d Boekelweg opgehouden op ƒ24.000, doch 17 nov: het land uit den hand verkocht aan den N[ederlands]-H[er]vormde Kerk te Hoogwoud, prijs ƒ….. Mulder het land ingehuurd voor 4 jaar, van den R[ooms] C[atholieke] Kerk prijs ƒ250 per h.a. Den openbare lage[re] school in Den Weere [gemeente] Hoogwoud publiek verkocht voor ƒ 4.015 K. Braak school, J^b Berkhout de woning. 16 Nov: dond: middag 3 uur regen en storm, ‘t stormt haast tot maandag 26 nov: toe, toen is den wind bedaard, en vrijdags 23 en zondag 25 toen heeft het des ’s nacht[s] heel hard gewaaid, veel ongelukken gebeurd, met hooge zeeën. Het land staat blank van ‘t water. Landprijzen, in Breezand is 2½ h.a. land verk: voor ƒ 20.000, en van eene Cornelezen een huis met 21/4 h.a. land ook voor ƒ 20.000. En men hoort ook van een huis met 41/2 h.a. land dat goed is gekeurd voor hiasinten (bloemetjes) is verkocht voor een ongekende prijs van ƒ 100.000, ‘t is erg. Dinsd[ag] 27 nov: een jongie van 5 jaar bij ‘t school te Spierdijk, onder (voor) den auto van ons, wij reden gelukkig heel langzaam, den c[h]a[u]ffeur J^b Schermer, treft ook geen schuld; het jongie was een zoontje van Smal uit den Wogmeer, nog best afgekomen, een beentje stuk. Het land dat uit den Zuiderzee boven water komt is groot 230.000 h.a.: en dus 18 maal zoo groot, als den Haarlem[mer]meerpolder, die is groot 18.000 h.a.

Installatie van den Burgemeester te Warmenhuizen en Haringcarspel. Let ook op het bijzondere kleed.

De openbare school in De Weere werd op 16 november 1928 publiek verkocht aan
Klaas Braak. Jb Berkhout kocht de onderwijzerswoning. Op de foto Jacob Berkhout,
Piet Berkhout, Alie Laan-Hooiboer en op de melkbus Piet Rood.

December.

Jn de Vries [uit] Hoogwoud zondag 3 dec: overl: oud 60 jaar. 11 Dec: het heerenhuis van den familie Pijper te Hoogwoud bij O. Schermer verk[ocht]: voor ƒ 6.010 kooper Jⁿ Bakker van Hoogwoud. Dond: 20 dec: overl: den vrouw van W.F. Gorter te Schagen, Barbera Johanna Groen oud 36 jaar, ten gevolge met eene operatie. Den plaats van den familie Smit te Barsingerhorn publiek verk: gr[oot]: 19-38-19 h.a. gemijnd op ƒ 2800 door C. Smit van Heiloo, en komt op ƒ 68.700 zoo. 25 Dec: overl: Kl. Hartland vrouw van Jb Wouterse te Hoogwoud oud 85 jaar. 24 Dec: S^m Kort van [de] Gouw overl: oud 83 jaar. 29 Dec: den vrouw van D. Rooker Hoogwoud A[t]je Zee overl: oud 56 jaar. 31 Dec: den geheelen dag natte sneeuwjagt met groote vlokken: [we] konden niet jagen.

Het door Jn Bakker gekochte herenhuis van de familie Pijper. 
Hoek Herenweg/Oosterboekelweg.