De chroniqueur Olfert Schermer

Een legendarische dagboekschrijver

Bewerking door Erik Mooij, Louis Groen en Niek Dekker

Dit is alweer het veertiende deel uit de door Olfert Schermer geschreven kroniek. Onze uitgave In het verleden ligt het heden uit 1999 bevat het deel van 1877 tot en met 1887, Een andere tijd uit 2000 bevat de jaren 1888 tot 1900, Scherven uit de Gouwe tijd uit 2001 bevat de jaren 1900 tot 1905, De verleden tijd uit 2002 bevat de jaren 1905 tot en met 1910, in Wat voorbij ging uit 2003 vinden we de jaren 1911 tot en met 1914, in Oogst van het verleden uit 2004 vinden we de jaren 1915 tot en met 1918, in Toendertoid uit 2005 de jaren 1919 tot en met midden 1922, in Boeiende West-Friezen! uit 2006 het vervolg van 1922 en 1923, in Ondernemend Volk uit 2007 staat het jaar 1924, in Langs de weg uit 2008 het jaar 1925, in Harde werkers uit 2009 het jaar 1926, in Maatwerk uit 2010 het jaar 1927 en in Dagelijks brood uit 2011 het jaar 1928.

De kroniek is een zeer uitgebreid werkstuk dat consistent is bijgehouden en blijk geeft van opmerkzaamheid van de auteur. Door zijn werkzaamheden als caféhouder kwamen veel dingen hem ter ore. Dit tezamen met zijn brede maatschappelijke belangstelling maken zijn kroniek tot een belangrijke bron voor historisch onderzoek. Daarnaast is het een zeer lezenswaardig werk dat het verdient om in gedrukte vorm vastgelegd te worden. De originele kroniek bestaat uit twee delen en beslaat de periode van 1877 tot en met 9 mei 1938. We gaan verder met 1929 in deel twee van de kroniek. De Stichting Hoochhoutwout neemt elk jaar een deel op uit de kroniek.

Verantwoording

Gekozen is om een groot aantal zelfstandige naamwoorden zonder hoofdletter te herschrijven, om ze te kunnen onderscheiden van namen en duidelijker te zien waar een zin begint. Hier en daar is de interpunctie gewijzigd, zodat duidelijker wordt hoe de zin loopt en eindigt. Spelfouten zijn vrijwel overal intact gehouden, zodat men nog het eigen karakter van Schermers liberale beleving waarneemt. Om het ontbreken van het pondsteken, zoals dat werd gebruikt door Schermer en anderen in zijn tijd, in de huidige tekstverwerkers te ondervangen maken we gebruik van het teken voor het Engelse pond (£) hoewel we ons realiseren dat dit niet het juiste teken is. Ter wille van de leesbaarheid hebben we de tekst opgedeeld naar de maanden en daarnaast is hier en daar een ontbrekend woord(deel) geplaatst tussen ‘vierkante haken’, bijvoorbeeld in 1877: k[oeie]; 1878: na[ar]; 1893: contreb[u]sie. Wat tussen ‘kromme haken’ staat, bijvoorbeeld in (voorbeeld), is oorspronkelijk op die wijze door Schermer toegevoegd. Verduidelijkingen van de redactie zijn ingevoegd tussen accolades {Bijvoorbeeld}.

Het jaar 1929

Januari

Begint met mooi winterweer en een matige vorst. 10 Jan: mooi ijs, en sterk genoeg om met schaatsen op het ijs te bewegen, maar 13 januari van zat: op zond: begint het zoo maar te dooien, en sneeuw het ijsvermaak is weer gedaan. 18 Jan: des ‘s morgens 8 uur te Grootegast (Groningen) een verschrikkelijke drama afgespeeld: eene W. Dijkstra die met eene andere vrouw huisde die van 6 kinderen was weggeloopen; werd den politie gelast dien vrouw te halen; vier rijks vel[d]wachters gingen daar op af; maar Dijkstra nam wraak, en schoot door den voordeur 2 agenten dood, en twee achter het huis in een: den ouden sloot lagen zij, (ook dood) hij was bekend als een heele beste schutter: een polietie was nog niet dood dien hem verwond[d]e aan den hand, met een paar schoten sneed hij den hals af: een gruwelmensch, steekt het huis in brand en vlucht; zijn liefste agterlatende. Doch den mare[chaus]sees hebben hem spoedig gepakt, waar hij per auto aankwam.

Deze woning is vele jaren van de familie J. van der Stok geweest. J. van der Stok is ook nog 

burgemeester geweest van Nieuwe Niedorp. In de tijd dat deze foto is genomen 

deed dit pand ook dienst als bankkantoor van de Noordhollandse Bank. 

In 1923 is de woning verbouwd. Links van de woning zien we de rijtuigstal, 

dit werd vroeger ook wel koetshuis genoemd. Later werd dat verbouwd tot tuinmanswoning.

Prins Hendrik der N[eder]landen den reddingsboot vergaan (of omgeslagen) om anderen te redden van eene boot die in nood zaten: 8 koene redders zijn verdronken: niet een behouden: zij zouden redding aanbieden, van den boot Valka, die strand[d]e voor Rozenburg: den reddingsboot ging uit van den Hoek van Holland. Den koningin Wilhelmina heeft later den menschen uit Stellendam van boord gehaald. Zat: 19 jan: is den werkman van Sj. de Boer ^a/d Gouw door een ijseren windmolen te smeren; bij zijn kiel gepakt en alzoo opgerold en dood gewurgd; zijn naam was Swiep laat vrouw en 3 kinderen achter, was 31 jaar oud. Den fabriek te Opmeer Aurora; is erg voor den t.b.c: bestrijding en sluit zich daarvoor aan, voor den N[oord]-Holland te bestrijdng. G. Rooker Hoogwoud het gekochte kerkeland gehuurd 3-14 h.a. à 3 jaar voor ƒ215 per h.a. K. de Meijer, en Jⁿ Benit over den weg geh: voor ƒ203 p[er] h.a. Den plaats van Aⁿ Appel aan den Langereis H[oog]woud geveild groot 18-9-60 h.a. kon opbrengen ƒ45.802 toch is [zij] daarvoor opgehouden: het is heel middelmatig land. 23 Jan: J^b Eeken huis en 4-10-00 h.a. weiland publiek verkocht. Kooper Teunis Groot van Hoogwoud (zijn naaste buurman) voor ƒ18.801 durig: doch J^b E[e]ken neemt het huis en den tuin weder over voor ƒ4000, en blijft daar in woonen. Ons Belang gevestigd te Opmeer en Hoogwoud, wil den gouraziezaak [=fouragezaak] den Volharding overnemen voor ƒ25.000 met den klanten daaraan verbonden: maar velen zijn er niet voor, en treden uit Ons Belang; alzoo is dat gebeurd. Jan: een wissellooper te Amsterd: is aangerand, en ƒ15.000 gulden ontroofd; dit samen met den dief gedeeld, den dieven spoedig gepakt maar ‘t geld is weg. 31 Jan: een wissellooper er van door met ƒ36.000 van eene commissioner in ef[f]ecten te Amst[er]dam uit de Vossiusstraat; een jaar behulpzaam geweest. Het ‘t laa[t]st van jan: is den rechtspraak van den fa[il]lis[s]ement van den N[oord]-Hollandsche Bank Van der Stok en compie te N[ieuwe]-Niedorp  uitgesproken, en komt er niet meer van terug als 1 à 2%; ze zijn in een leeuwenkuil gevallen, alle armen spaarders. Sinds jun: 1928 was M^s Olie te Stⁿ Maartensbrug niet in functie wegens ziekteverlof, en is nu door den pensjoensraad afgekeurd. (Alweer wat). Nu is door den 2^d[e] Kamer een verzoek uitgegaan, om den salarissen van den burgem: cecretaris en ontvangers te verhoogen, daar wordt wat tegen gesp[r]oken, ze[l]fs van burgem[ees]ters (mooi). Wat zal den beslissing wezen? Toch verhooging.

Februari

2 Feb: het is koud, het ijs is nog bruikbaar doch niet overal: te Oudcarspel was nog hardrijden op zondag 3 feb. en 10 feb. overal ‘t vriest heel hard, en nu altijd maar mooi stil weer, met zonneschijn. 26 Jan: werd te Opmeer, een gezin verblijd met een drieling 2 meisjes 1 jongen, arbeider bij K. Bos het was eene Van der Veer, alles gezond. Dond: 7 feb: Jacob gered voor den toekomst. Er zijn twee Duitsers in den kost bij Jacob, vanaf dec: zoo, monteurs ƒ35 kostgeld en heeten Alfred [ ] oud 24 jaar en Vale[n]thin [      ] oud 22 jaar. 10 Feb: hard arren op het ijs, te Anna-Paulouwna. 10. 11 en 12 Feb: vriest het zoo hard, den terre[mo]meter wijst aan, van 28 tot 32 graden in Ned: in Duitsl: tot 42 graden, het is te koud om buiten te wezen, in huis is alles bevroren. Dinsd: 12 feb: wij [zijn] niet na[ar] Purmerend geweest; wij konden den auto niet uit een vriezen houde, als men reed. Het is volgens opgaaf, in geen 50 jaren zoo koud geweest. In China hebben den comministen in den stad Foesjoen provincie Sjensi een overval gemaakt op den burgemeester en raadsleden, en allen gedood. Zij hebben den staatsbanken beroofd [en] ook den bijkantoren, en den stad aan plundering overgelaten, aan den soldaaten. 12 Feb: Flora theater te Amsterdam afgebrand. 12 Feb: het Leidsche stadshuis door brand vernield, niets gered. 12 Feb: de brandweerkazerne te Gouda verbrand, aan blussen was niet te denken, al het water, werd ijs. 12 Feb: de boerderij van den familie Box in den Purmer verbrand, [‘s] middags om een uur: 20 koeie[n] 2 paarden, eenigen kalven kwamen in den vlammen om; den schade is aanzienlijk, maar wordt gedekt, door verzekering. Altijd vorst uit een oosten, helder weer eindelijk wat sneeuw, 15.16.17 kermis op ‘t ijs te N[ieuwe]-Niedorp op den Rijd; van 9 op den 10de was den koudsten dag. Ook al te veel R[ooms].C[atholieke]. onderwijzers, te [‘]s Heerenberg waren 78 sollicietanten voor een jongensschool, en voor een school te Chaam (‘t lief[s]t 107) leer maar! Generaal Boot leider van S.D.A.Partij, is ontslagen of liever afgezet. Men rijdt per auto over zee na[ar] Marken; en [menschen] loopen van Enkhuizen na[ar] Urk; over zee ijs. De menschen op den Ouden Zeug (Zuiderzee) werden per ijsvlet van voedsel voorzien; ook per arreslede[n]. Werkelijkheid wordt een ziekteverzeekering, is nu door den 2^d[e] en 1ste Kamer aangenomen. Vrijdag 16 op 17 feb: ingebroken te Spanbroek, 3^de keer, bij den burgemeester Comme[n]deur, al het tafelzilver is gestolen, toen achterom na[ar] veearts Stapel, maar daar draaide den vrouw het licht op, en [na] een ruit er uit gesneden te hebben, zijn ze gevlucht, 3 man op den fiets (zegt men). Ook bij Jⁿ Bos in den zaadpakhuis, maar nog maar 2 wanten vermist, anders niets ontdekt. Veel volk met den kermis 17 feb: te N[ieuwe] N[iedorp] op ijs. 22 Feb: Jacob Met (schilder) te Aarswoud overl: oud 80 jaar. Den plaats van Frans Broers behorende aan eene M[ijn]heer [….] liggende te Benningbroek publiek verk[ocht] Besseling 3 h.a. den rest: (een strop).

Te N[ieuwe]-Niedorp ingebroken bij burgem: Visser, maar den brandkast was ledig, toen na[ar] Winkel meelfabriek daar was ƒ15 in den kast: dat was vrijd: 22 feb: en op zat: 23 bij burgem: Kaaskooper te Oosthuizen, het tafelzilver, en wat geld, en ook bij burg[e]m: Peereboom te Broek in Waterland, het tafelzilver en ƒ50 contanten waarde ƒ200.

Hier woonde dus vroeger Albert Zweet en Geertje Rol. 

Albert Zweet was vrachtrijder. Hij reed met een wagen met 

twee ketten ervoor en vervoerde op maandag varkens enz 

naar Alkmaar voor de veemarkt.

Maart

Vrijdag: 1 maart August Arthmer te Hoogwoud, koopman in manuvacturen, dood op den grond, voor den tafel gevonden, den lamp brand[d]e nog, woensd: was zijn deur nog los, later niet. Het was een groote rommel in huis, was kluizenaar, en had heel wat geld, (ook in huis), oud 87 jaar. 1 Maart, groote hardrijderij op schaatsen, te Oudcarspel van amenteur Kos 1^ste Pronk 2^de prijs. Zond: 3 maart nog vele wedstrijden gehouden met heel mooi weder. ‘s Avonds een zacht regentje. (Wind west.) 5 Maart weer best gevroren. 6 Maart: dooi [en] regen. 11 Maart vorst: er kan geen schipper varen. Er zijn al veel jonge lammeren, en ‘t land is zoo dood als een pier, heelemaal dood gevroren, geen sneeuw gehad. 6 Maart A^b Zweet in den cleniek te Hoorn overl: oud 60 jaar. Verk: voor mejufv: Vel den nalatenschap v[an] Vel-Best te Aarswoud 5-26-50 h.a. weiland: koopers P. Hoogland en C. Sorten van Winkel voor ƒ12.963. 10 Maart overl: Duw Renooi 26 j: gescheiden, en 2 kinderen bij K. Renooi achterlatende. Zat: 16 maart komen de kiewieten in ons land: (laat,) er was er niet één gebleven; de leeuwerik is ook terug; plevieren ziet men niet, maar het is ook nog winterig. 8 Maart, het Kanaal met ijsbrekers losgemaakt. Maarschalk Foch, den bekende Franse veldheer der geallieerde troepen is woensd: 20 maart overl: hartv[er]l[amming]: oud 77 jaar. Half maart geraakt P. Jonker van Opmeer (oliekoning) ziek na[ar] Hoorn, in ‘t Gasth: en is later van Hoorn na[ar] Medemblik, in het huis van ouden van dagen [geraakt]. Dezen winter is niet eene kuil, waar groenten in was opgeborgen, van vorst vrijgebleven, er is ook voor duizenden guldens aan bloembollen in den grond bevroren geraakt. Huis en erf en 22 aren grond van den erven A. Sweet te Aartswoud verk[ocht]: kooper J^b Met Aarsw[oud]: voor ƒ2.110.

Garage Modder & Bakker.

April

6 April: het is weer winter, den grond is te hard, om te spitten en den ouden hel is nog niet uit den grond, wij reden onzen askuil ledig, maar onder was alles ijs. 16 Ap: het pal[e]ijs van Volksvlijt in den nacht verbrand: was op beurspolis verzekert voor ƒ500.000. 22 Ap: slecht weer o[osten].wind droog en vriezend, en toch zijn den gelde koeie[n] duur 35 à 45 c £ groeikracht. 30 Ap: hetzelfde drooge weer geen gras.

Mei

15 Mei droog weer, wind: o[ost]: geen gras. 17 Mei: het wordt warm weer uit een oosten, milde lucht. Het was 19 mei dat de electriessen kabel van af Medemblik via Oterleek (5000volt) is klaargekomen, net voor Pincster[en]. Den kostgangers van Jacob vertr[okken]: Alfred woensd: voor en Vale[n]tein woends: na Pincster[en]; na[ar] Dui[t]stland. Jⁿ Bakker te Hoogw[oud]: een garasie laten maken in ‘t huis van erven Cⁿ Pijper. Aⁿ Zee en Kossen ieder een huisje laten zetten te Hoogwoud. Houtman en Kossen ieder een broeikas laten zetten. 24 Mei: er is eindelijk best gras, vooral bij hun, die stikstof hebben gebruikt, anders niet veel. 31 Mei: alweer n[oord]-o[osten] wind, met koud en droog.

Juni

2 Juni P. Truiens oud 85 jaar te Hoogw: overl[eden]. Van 2 op 3 juni eindelijk een lekkere vijne regen uit een westen, den geheelen dag. Maandag 3 juni tentoonstelling te Opmeer, en treft het niet: tot 12 uur regen. Het rijgeselschap van Heiloo geeft sprin[g]concoers te zien. Vrijd: 14 juni, het huis van J. Vis Zuid[er] Pade Hoogw: verbrand, in den nacht om 3 uur: vanzelf kortsluiting: Hij was hoog verzekert voor dien rommel, ook in huis. Juni heeft dit jaar 5 zondagen. Den ouden piepers zijn geen cent waard, bij groote massa[‘]s 25 cent per zak. 20 Juni: den eersten nieuwe aardappels worden geveild. Den laatsten 12 dagen in juni koud en droog, al het gras is op.

Sluiten van de Wieringermeerdijk.

Juli

2 Juli en 6 juli water. 8 Juli: Tweede Kamer verkiezing, veel strijd, maar bij het oude gebleven, an[ti] r[evolutionairen] 1 verl[oren]; vr[ij]:h[eids]b[ond]: 1 verl[oren]; geref[ormeerden] 1 gew[onnen]; comm[unisten]: 1 gew[onnen]; R[ooms]:K[atholieke] volks p[artij] 1 verl[oren] en 1 voor Floris Vos. Zat[erdag]: 6 juli: Houtman ^a/d Pade Hoogw[oud]: zijn huis verbrand des ‘s morgens 8 uur, in den schoorsteen aangekomen: huis verz[ekerd]: à ƒ4000; inboe[de]l ƒ3000. Knap. Juli: niet veel hooi geteeld, maar heel best gewonn[en] deze droog mager weer, met veel nachtvorsten. 25 Juli het huis en erf van P. Truiens Hoogw: verkocht groot 26-82 a[re]: in huur tot 1 maart: gek: door N. Mulder voor ƒ2672. Een perceel weil[and]: in Den Weere gr[oot]: 3-03-80 h.a. gek: door W^m Langedijk [in Den] Weere à ƒ2890 per h.a. 29 Juli: maandags is den dijk van Medemblik op Wieringen dicht gemaakt, en aan elkander verbonden. 31 Juli en 1 aug: best water gevallen.

Het 300-jarig bestaan van de Heerhugowaard. Er werd een stadje nagebouwd 

op het feestterrein van karton enz. Het feest was afgelopen en er kwam slecht 

weer en alles zakte in elkaar. Maar het feest was grandioos geweest.

Augustus

1 aug: Lⁿ Sijp van Opperdoes hangt zich op, komende vanaf een bloembollenveiling te Bovencarspel, omdat hij bollen had gestolen, wat al meer was gebeurd, zoo men zegd: en geld had hij genoeg, oud 52 jaar. Tot half aug: droog mager weer, geen gras. 16 Aug: is den eersten voetganger vanuit Medembl[ik]: naar Wieringen geloopen, en had 6 uur daar voor noodig. 17 Aug: vrouw van J^b Kuiper Hoogw: na[ar] Alkmaar gasthuis operatie, best afgekomen. Woensd: middag is den boerenplaats van Bijman Zandwerven afgebrand, hoog verzekert ƒ17000 oorzaak vetsmelten: de meid. 2 En 23 aug: eindelijk een mooie regen. Oterleek: R^eij Bakker en vrouw M^r Mantel verdoen zich van ‘t leven, door zich aan elkander vast te binder ieder 50 ponder aan het been, en gaan zoo te water, oud 65 à 63 jaar: financ[i]ele omst[andig]h[eden]: hij werd ook wel Reindert Napjes genoemd; kwam van Bovencarspel, en was, jong heel trots, droeg altijd een pet met 2 kleppen.

In de Heerhugowaard aan de Middenweg-Noord. 

Hier stond naast het Kerkepad een boerderij waar de familie Overtoom in woonde. 

De boerderij heette 'Harlingen'. Hierin was jarenlang de Boerenleenbank gevestigd. 

Adriaan Overtoom was de kassier en tevens boer. Hij had in een zijkamertje aan de 

zuidkant van de boerderij de bank. Daar kwam je geld brengen of halen en 

Adriaan schreef dat met mooie halen en krassende pen in je spaarbankboekje.

Het tweede pand van rechts is de Boerenleenbank van Overtoom.

September

Woensd: 4 sep: 12½ uur voor ‘t eerst onweer, zelfs noodweer te Hoogw: er vielen 6 slagen, direct op ‘t lichten, veel ongelukken, in Friesl: veel plaatsen verbrand. Den notaris De Boer, heeft een nieuwe open auto gek[ocht]. 26 Sep: 300jarig bestaan van den H[eer]-H[ugo]-Waard, mooie feesten, met prachtig weer den laatsten dag 29 sep: is ingebroken te H[eer]-H[ugo]-Waard, bij den cassier van den boerenleenbank, den kast buiten gesleept, en er ƒ3000 uit gehaald, en geen spoor van den daders: (cassier was Overtoom) H.-H.-Waard. J^b Kaier H[oog] woud: aangesteld als politie te Rott[er]d[am]: en gaat met 1 nov: in func[t]ie: (als vrijgezel). Het laa[t]st van sep: het weer [is] veranderd, water en den natuur kouder, maar toch wat onweer. 30 Sep: is A^b Bruin van den zolder gevallen, en den volgenden dag overl: 77 jaar te Aartswoud.

Oktober

2 Oct: er is veel water gevallen, het was tot nog toe heel droog geweest. Maar is geen gras dezen herfst. Den beste vette koeie[n] gelden 56 à 58 c £, maar ook vele van 47 à 48 c £, spek 43 à 44 c £, dat is binnen een maand tijd 4 c £ terug geloopen. De versche melkkoeie[n] zijn niet duur. Anna Mantel wed: van K. Kos te Hoogw: a/d Gouw overl: zoo 26 sep: oud 77 jaar. Dond: 3 oct: is dr Streseman[n] van Duitsland overl: aan een beroerte, o, hij was een weldoener voor vrede voor geheel Europa, hij was een zoon van een winkelier, en nu minister van buitenlandsche zaken in Duitsl[and]: en is op 52 jarigen leeftijd overl: (te vroeg). 9 Oct: D. Keet: of den dikke Keet van Schagen, valt te Alkmaar op den straat dood neder 67 jaar: 1 zware man. 13 Oct: op zondag is boven Amst[er]d: te zien de Graaf Zeppelin [‘s] middags 12 uur; met 40 m[an] perseneel en 30 passeziers aan boord; het was prachtig weder. (dus mooi).

De Graf Zeppelin.

 

Zond: 13 oct: is moeder Prijs te Alkmaar overl: 65 jaar 9 maand[en] {Hendrika Prijs-Buijs is de schoonmoeder van Olferts zoon Jacob}.

 

19 Oct: Trijntje Pijper vrouw van Sm Glas aan den Gouw overl: bijna 67 jaar oud. 22 Oct: Toona Prijs en Willie ons toe, in Amerika; was een half jaar over, met Willie die is 13 jaar, al twee maal in Holl: geweest. 27 oct: zond: morgen 5 uur een zwaar onweder, met sneeuw, en hagel, het is al twee dagen, koud en nat. 26 Zat: oct: is Jⁿ de Vries H[oog]woud: bij Kuiper aan den Langereis van den zolder gedonderd, elextrizijn, best bezeerd; loopt Jan: nog kreupel, 2 spieren verrekt. Alkmaar herfstveemarkt aanv[oer]: 2812 koeie[n] 568 kalven.

November

7 Nov: den dief Jan de Geus; gepakt bij Kalverboer te Abbekerk, op den zolder achter ‘t stroo, waar hij kort te voren, ook had gestolen, en toen weggelopen, hoed en schoenen mee genomen, te Limmen had hij gestolen, en zijn hoed vermist, daardoor is hij gesnapt. 12 Nov: van K. Stroet te Hoogwoud verk: een huis en 10-50 h.a. weiland: kooper J. Vriend H.H. Waard voor ƒ23.540. 12 Dec: Cⁿ de Boer H^zn te Hoogwoud geslaagd voor examen 2^de deel voor geneeskunde. 15 En 16 nov: H. de Boer en P. de Boer b[e]ijden geslaagd voor ‘s notariaat notaris: en dan noch N^e de Boer ook door ‘t examen gekomen: dus een voor den ouders en kinderen van den notaris De Boer te H[oog]woud. Zat: 16 nov: Cⁿ Stui van Lutjewinkel Weere(polder) plotzelings dood gevallen oud 48 jaar. 15 Nov: den plaats van C. van Twijver te Twisk publ: verk: groot. 10-50-27 h.a. kooper D. Blokker Medemblik voor ƒ40.000; 1-13-80 h.a. aan den Zuiderweg K. Schoen Opperdoes voor ƒ4.183; 2-28-7- h.a. aan den Zuiderweg J^b Smak Andijk voor ƒ8.369,91. 21 Nov: Del: Meisen: en Koster allen van uit Hoorn, kregen een auto ongeluk van Alkm: af met den scheimarkt, den wagen werd op den ruimen weg aangereden, en een boom was hun redder, anders hadden ze zoo in het diepe kanaal ingegaan; [en waren ze] licht allen omgekomen. Ceorge Clemenceau den grooten staatsman van Frankrijk vooral in den grooten oorlog; bijgenaamd den Tijger uit den oorlog, is op zat: den 23 nov: in den ouderdom van 88 jaar overl: hij was den man die aan het Duitse volk den wet voorschreef. In het jaar 1920 trad hij als minister uit den poletiek, en werkte tog druk voort. Het is een pracht herfstweer. ‘t Vee geld[t] best, vette beste 60 c £, spek 41 c, voor den bouwboer slecht, groente heel slecht, en ‘t zaad goedkoop, alles is van nov: af den helft zoo teruggegaan.

December

Zond: opvoering te Berkhout van Allerzielen op 8 dec: waar een 20 kat[h]olieken den zaal binnen drongen, om te beletten verder te gaan, alles vernielden, en werden er toch uitgewerkt, van politie en burgers, en den uitvoering ging door. Nu dinsd: avond weder, goede versterking maar er is niets gebeurd, het waren Spierdijkers. Van 4 tot 11 dec: heel slecht weer, allen dagen storm en regen ook onweer, er zijn vee; ongel: gebeurd, vooral op zee. In den Wijden Wormer is een plaats van den heer Tump, door onweer verbr: met 12 koeie[n] daarin. 10 Dec: een spoorwegong[e]l[u]k: in België bij Namen station, het was een arbeiderstrein, des ‘s morgens 7 uur, 15 dooden en 50 ernstig gewond. 12 Dec: N. Nieuland schoonzoon van Aⁿ Zee zijn huis verbrand, hij huurde den plaats van [           ] maar zijn inboedel en hooi was voor ƒ18.000 verz: wel wat hoog. 17 Dec: vorst: den 21^ste den kinderen rijden op den schaat[s]. 23 Dec: dooi: 4 dagen regen storm van alles, tot aan 31 dec: toe, wij konden niet te jagen, door het slechte weer, als den laa[t]sten dag, dat was dins[dag]middag.