Familie Tromp te Aartswoud

 

Door Cees Modder

Onlangs kreeg ik een brief toegestuurd van Piet Tromp Wz en dat gaf de aanleiding om wat over de familie Tromp te gaan uitzoeken. De familie Tromp heeft twee generaties lang een kruidenierswinkel gehad in Aartswoud. Daarnaast waren zij actieve deelnemers aan het dorpsleven van Aartswoud.

 

We kunnen wel ver terug gaan, maar we beginnen op het moment dat ze met Aartswoud te maken kregen. Willem Tromp zoon van ook weer een Willem Tromp (kalkbrander van beroep), geboren te Alkmaar die werkzaam was in de landbouw. Hij kreeg kennis aan Dieuwertje Bakker uit Sijbekarspel. Ze trouwden aldaar op 5 maart 1916. Ze krijgen een zestal kinderen; Willem jr (1916), Piet (1919), Grietje (Puck-1921), Ferdinand Lodewijk (Fer- 1924), Geertruida Marie (Truus-1926) en Jannie (1932).

 

De winkel

Ze kwamen niet direct in Aartswoud wonen, maar kochten op 30 maart 1922 een woon- en winkelhuis met schuur van Dirk van der Bel, kruidenier aan de Kerkweg (Schoolstraat). Het was een gewoon woonhuis met een kleine winkel. Er is dan ook klein begonnen. De winkel was met inventaris, het was altijd al een winkeltje geweest. Eerst van Jacob Pluister die er een wolwinkel in had en vervolgens werd het de kruidenierszaak van Dirk van der Bel en Eef Veen. Ze moesten hun plek ook als het ware veroveren want Aartswoud had meerdere kruidenierszaakjes. Je kon dat in die jaren ook zomaar beginnen. Het zal dan ook met een jong gezin geen gemakkelijke weg geweest zijn.

Je kwam als winkelier eerst om de gunst vragen. Als je dan terug mocht komen kwam je vragen wat voor boodschappen ze wensten en vervolgens bracht je dat in de dagen erna bij de klanten aan huis. Dit was meestal aan het einde van de week. Het was dan wel aanpoten geblazen.

 

De bijbanen

Omdat er meerdere kruidenierszaken in Aartswoud waren moest je met diverse bijbaantjes wat bijverdienen. Dat deed Willem Tromp dan ook. Bij deze kruidenier kon je je haar laten knippen en je laten scheren. Het knippen gebeurt nog steeds in kapperszaken, maar scheren zie je nooit meer doen. Maar toen was het heel gewoon dat de mannen zich éénmaal in de week lieten scheren bij de barbier (haarsnijder of kapper). Op de zaterdag na het werk was het dan altijd een komen en gaan van de mannen die zich lieten scheren. Knippen kon dan meestal niet want het scheren ging voor. Het was altijd wel gezellig en het zag blauw van de rook. Dit gebeurde in het begin allemaal nog gewoon in de woning, waarvan de kamer gewoon winkel werd en de keuken scheersalon. Later bouwde Tromp er een stukje aan en dat werd toen de scheersalon.

1969 - Hier is de scheersalon nog te zien.

Ook voor melken kon je bij Tromp terecht. Hij had zich als jonge knaap een tijd als melker aan een Duits bedrijf verhuurd en daar deed hij niets anders dan melken. Men zou dat nu een megabedrijf noemen, dat ging wel even anders dan nu. Het was handmelken, machinaal was toen nog niet bekend.

Op deze foto met het gezin Tromp staan het echtpaar Tromp, 
Puck, Truus, Piet, Fer en Willem Jr. Jannie was nog niet geboren. 
Op het bordje aan de muur van het huis staat "scheren 
en haarsnijden om de hoek".

Eerste auto

Toen in 1930 de Wieringermeer droog kwam, was Tromp er als de kippen bij om nieuwe klanten te werven. Eerst lopend en later, toen er wegen waren, op de fiets. Dit was een transportfiets waar je voorop een grote mand kon plaatsen voor de boodschappen en dan nog een mand achterop. Zo had je dan heel wat boodschappen mee. De zaken gingen vooruit, er kwam aan huis een grotere winkel en hij moest een hulp aantrekken om de kruidenierswaren rond te brengen. Er werd ook een auto aangeschaft om de verre klanten te bedienen.

Rondvragen

Dit gaf eens een probleem. Het was in het voorjaar en Willem Tromp was op zoek naar nieuwe klanten. Het was de gewoonte dat per 1 mei een knecht (zo werd een werknemer genoemd) van baas (zo werd vroeger een werkgever genoemd) kon wisselen. Lukte het de knecht om ergens anders een paar kwartjes meer te verdienen dan was er daar een wisseling van personeel. Daardoor waren kruideniers, bakkers enz. (ook in Aartswoud waren er meerdere) die dagen druk in de weer om aan de nieuwe bewoners hun diensten aan te bieden. Zo reed Tromp op de Westfriesedijk achter één van zijn vaste klanten aan en die wilde hij graag passeren. Hij maakte geluid met zijn toeter. Toen de man niet direct aan de kant ging, wat dwingender. Tromp er voorbij en rap naar de nieuwe klanten. In die week kwam hij met rondvragen bij de klant die hij op de dijk was gepasseerd. Hij moest maar niet komen te vragen, want dat hij sneller ging als de klant dat gaf geen pas. Het klinkt nu wat raar, maar het ging toen gewoon zo.

Met het melken was er zo ook eens een voorvalletje. Eén van de boeren wilde Tromp een keer aan het melken hebben en stuurde zijn zoontje met een briefje of hij aankomende zondag kon melken. Zoonlief kwam terug en wat stond er achter op de brief “vraag Kasten maar”.

 

De hond heet Benny. Hij was gek op de kuiten van Jan Koomen.

Wat was het geval, Kasten was barbier in Winkel en daar liet deze man zich altijd scheren, dus het melken kon niet doorgaan.

 

Jan Krul en Wim Tromp in Enkhuizen.

Klantenbinding

Het was en bleef hard werken en je moest de klanten ook een beetje aan je binden en daar was weer een soort spaarsysteem voor. Dit ging altijd in samenwerking met de grossier en andere winkeliers. Eén maal per jaar was er een uitje. Daar kon je voor sparen en dan ging je met een bus vol ergens heen. Bij voorkeur naar een toeleveringsbedrijf. Tromp had het liefst een bus vol met eigen klanten. Hoe deed hij dat? Er is van een circulaire van Tromp naar zijn klanten toe bekend hoe dat in zijn werk ging. De kop was

 

SPAREN – GENIETEN

 

Daarna wat men kon verwachten en aan het einde de manier van sparen. Dat ging zo:

“ In ieder geval zijn wij niet met onzen tijd verlegen en maar al te spoedig is het uur aangebroken dat wij ons in ’t hartje van Arnhem in een uitstekend restaurant aan een welvoorziene dis scharen.

Zachte meeslepende muziek, het geroezemoes van stemmen, vrolijke lichte kleuren, alles te samen maakt de maaltijd tot een feestdis.

Onze harten worden lichter, de zorgen zijn vergeten, we jubelen en zingen dat het een lust is, wat zullen we er meer van vertellen, breng een hart mee vol zonneschijn en alles is O.K. Want U gaat natuurlijk ook mee, Ja, natuurlijk, eerst sparen en dan genieten, U spaart reisbonnen die wij cadeau doen.

Bij iedere 50 ct. aan boodschappen krijgt U één bon, ja er zijn er nogal wat nodig, reken maar op 365 stuks maar als U maar eerst begint valt het wel mee en bovendien komen we van tijd tot tijd met bijzondere aanbiedingen waarop extra reisbonnen worden verstrekt.

Onze uitgaansdag zal waarschijnlijk in de tweede helft van Juli plaats hebben op Woensdag of Donderdag, doch dit wordt later nog wel nader bekend gemaakt.

W. TROMP”

Zo ging men op 9 augustus 1938 naar de SUNLIGHT ZEEP fabrieken. Daarover ging de brief die ik door Piet Tromp Wz in handen kreeg. Wat was het geval, De oudste zoon van Willem Tromp, ook een Willem, wilde ook graag kruidenier worden. Vader vond dat blijkbaar een goed idee en stuurde zijn zoon op stage naar Enkhuizen, want bij een ander leerde je misschien meer, en je zag ook andere dingen. Voor die tijd een vooruitstrevend idee. En als er thuis dan wat gebeurde dan werd zoon Willem per brief op de hoogte gesteld. Zo ook met de volgende brief.

 

Aartswoud 11-8-’38

Beste Wim

We zijn hier allen in blinkende welstand; enhopen dit bij jouw ook zo. Fijn dat je Zondag genoten hebt zeg. En het weer was ook zoo mooi, net als Dinsdag. Dat hebben we maar fijn getroffen. Het is een hele mooie dag geweest. Ik was natuurlijk niet mee, maar ik weet het, want ze waren allemaal verrukt over. Er waren in ’t geheel 5 bussen waarbij 2 van ons. Alle klanten waren precent, behalve de Wed. Baron, die had weer zoo’n aanval van galsteen. Je weet wel Wim, dat heeft ze meer. ’t Speet er erg. ’t Was ook zonde. ’t Was heel genoeglijk verlopen en ze waren allen erg tevreden. We hadden ook voor muziek gezorgd. We hebben Alex Vogelenzang gevraagd om mee te gaan. Hij is een goeie harmonica speeler. Je kent hem toch wel? of niet? ’t Is nog een schoolgenoot van Piet.

Ze hebben allen de boottocht meegemaakt. En dat vonden ze ook buitengewoon interessant, evenals de bezichtiging van de fabriek. Noordwijk aan/zee zijn ze ook geweest (als ik me niet vergis) en ook aan het strand van Scheveningen, en verder de ruïne van Brederode, Haarlem, Bloemendaal en natuurlijk ‘t Kopje. Zoo, ik denk dat ik er nu ongeveer ben.

Boven v.l.n.r.: Piet Silver, Ma Bakker-Kuiper, Willem Koorn, Annie Dirkmaat-Deutekom, 
Piet Dirkmaat, Trien v/d Meer-Mosselman, Ale v/d Meer, Bruin Pluister, Ma Helder, 
Jan Zwaag en ......

2e rij: Jan Baron, Hil v/d Bel-Silver, A. Bruin-Zwaag, M. Bakker-Koomen, G. Brugman, 
Im Bakker, Jannij Koorn, Marie Koorn, Piet Peereboom, Dirk Koorn en G. v/d Oord.

3e rij: Mevr. Klerk, O. Klerk, M. Schagen-Grootjes, Th. de Vries-Holtzinger, E. Koorn-Sloovis, 
T. Beers-Stapel, G. Beunder-Beers, Wim Schrieken, Henk Meijer, Jan de Vries en ......

4e rij: Jac. HelderKz, W. Deutekom, Dirk Rempt, M. Rempt de Beurs, Tr. Timmerman-
Verweij, G. Silver-Kind, Ma Bruin-Met, M. Met-Tromp en K. Schrieken-de Ruiter.

Voor: M. Pluister-Smit, T. Landman-v/d Bel, Mevr. Kos, G. Silver-Wit, M. Koeten-Wiggers, 
Mevr. Meijer, Mevr. Meijer jr, B. Silver-Blanken en G. Bossen.

Geheel vooraan het winkeliersechtpaar Dieuwertje Tromp-Bakker en Willem Tromp.

Moeder was jammer genoeg niet erg fit. O, ja ze zijn ook op een foto gegaan 3 foto’s, ieder met zijn eigen klanten. Je zult hem wel te zien komen. Piet Peereboom en Marie Koorn wonen in Vlaardingen, dat weet je. Die zijn ook meegegaan in de fabriek. Buurman en Jannij Koorn waren ook mee. Toen hebben ze de koffiemaaltijd gebruikt met zijn viertjes aan een tafeltje. Met de boottocht naar Rotterdam zijn Piet en Marie ook meegeweest. Leuk hè. Ze staan er ook bij op de foto. Menheer Le Fleur bekeek hem vanmiddag nog en zei ”Wel wat hebben jullie een mannen meegebracht!” Koelemeij en Jol hadden alleen de wijfies zie je.

Nou moet je met dit verslag maar tevreden zijn hoor! Want ik weet niet meer. We gaan straks te bed denk ik. Truus logeert nu in Haarlem en Fer slaapt tegenwoordig weer in een tent op het erf. Hij ligt nu al. Wel te rusten hoor!

Santjes van ons allen.

Griet

Er zijn wel meer foto’s als boven, ook met meer personen, dus ook met groepen van andere winkels.

Einde van de eerste Auto

Er waren meer van die brieven, leuk om te lezen, maar niet alles heeft met de winkel te maken, maar één brief viel op. Het had met de eerste auto van Willem Tromp te maken. Er was geen foto van die auto, maar Piet Tromp Wz. had wel diverse gegevens en zodoende kon hij hem opsporen in de fotoarchieven van Aartswoud. Het was een Chevrolet en die stond voor de school geparkeerd.

Op 10 oktober 1938 gebeurde er een ongeluk mee aan de Gouw en dat heeft de krant gehaald. Willem jr. was nog in Enkhuizen en die werd toen door zijn zus Griet per brief op de hoogte gebracht.

Wim

Hoe staat jouw het leven.

Weet je al dat we Donderdag bericht hebben gekregen dat Piet Februari militaire dienst moet? (Middelburg). Dat Moeder je schreef, dacht ik, ik zal hem Maandag wel even overbrieven wat Daan Pool en z’n menschen hadden te smoezen. Maar dat schuif ik nu maar op de achtergrond, want het was Zondag voor ons een groote pechdag. De voetballers moesten naar Hoorn, en aangezien het koud weer was , hadden ze er niet veel puf op. De wedstrijd was niet afgelast; thuisblijven zou dus een tientje boete worden en ze zitten met een leege kas. Ze hebben toen besloten met een paar auto’s te gaan, onze en die van de smid. Ze waren met z’n twaalf’n in elke wagen 6. ’s Avonds 5 uur kwamen ze terug langs de Gouw. Vanaf Hoorn had Piet voor gereden en de Christax daar achter. Toen ze bijna thuis waren, even voorbij P. Helder wilde Chris, Piet passeeren. Piet rekende hier in ’t geheel niet op, en ook de andere jongens niet, die in onze wagen zaten. Hij reed dus z’n gewoone gangetje door (50km) rechts van de weg. Toen ineens de jongens riepen “Kijk Chris nou us; die komt naast ons”. En vóór dat Piet zijn vaart had kunnen temperen kwam hij n aar rechts en sneed Piet de weg af terwijl ie met het achterste van z’n wagen het voorste van de onze aanramde. Hierna haalde hij z’n stuur zóó om, dat hij de boomen waar ons chevroletje mee stond te zoenen net vrij liep en met een paar koprollen in de sloot voor het huis van Hamming terecht kwam; onderste boven de vier wielen waren alleen nog te zien. De chevrolet van ons kreeg een verschrikkelijke oplawaai totaal aan puin is ie, onherkenbaar. En allen verwonderden er zich over dat de zes inzittenden nog leefden. Hamming dadelijk aanwezig en heeft de andere 6 jongens die in de Christax op elkaar lagen er uit gehaald. Die waren vrijwel ongedeerd, alleen van streek. Uit onze , waren ze allen licht gewond de een wat erger dan de ander. Piet van Zweden zat voor naast je broeder, die is er het ergst aan toe. Hij brak zin sleutelbeen en is aan z’n hoofd gewond. Verder zaten er achter in Gerd v Dijk, D. Landman, Cor v Sch. en Rommerd denk ik. Zie Zoo dat is het. Ik kan je natuurlijk alles niet schrijven, dat duurt me te lang. Maar als je gauw weer eens thuis komt kakelen we er een paar uurtjes over. We waren blij dat ze allen nog leefden, anders zou ’t onvergetelijk geweest zijn. Herman had er nu ook geen strop aan de zaal was staand vol, er kon geen muis meer bij. Hetgeen er vertoond werd was O.K. Zal je er niet van droomen Wimpie. Welterusten hoor! Veel hartelijke groeten van ons allen en groet ook Jaap en Joop.

Griet

Na deze auto moest er natuurlijk weer een ander komen, dit werd een Ford. Met het uitbreken van de oorlog werden de auto’s gevorderd door de Duitsers. Tromp wilde zijn auto natuurlijk niet kwijt en wist hem onder het hooi bij Fer Bakker, die familie was, in de Boezem te verbergen. Na de oorlog werd de auto weer tevoorschijn gehaald en in elkaar gezet. Ze kregen hem wel aan de praat, maar echt goed kregen ze hem niet meer.

Arie Leijen - Bet Schrieken - Willem Tromp sr.

 

Met z’n tweeën

Willem jr. zat graag bij de weg en was in 1937 al beëdigd als hulppostbesteller te Hoogwoud. De overeenkomst ging toen aan voor onbepaalde tijd en de verdiensten waren veertig cent per uur. Hoe lang of hij dit gedaan heeft is niet bekend, maar in de jaren ‘40 / ‘45 was het wel goed dat je zo’n verklaring had.

Wim Tromp jr en Agaath Tromp-van der Vliet.

Toen Willem jr. weer terugkwam en ondertussen ook Agaath van der Vliet had ontmoet, wilden ze graag trouwen en ook wilden ze de winkel in. Op 17 september 1942 stapten ze in het huwelijksbootje. Ze kwamen in een gedeelte van het huis van Andries Jonker (nu Verwer) te wonen. De twee Willems gingen op 8 februari 1943 een vennootschap aan. Maar goede raad was duur, er moest voor twee gezinnen wel verdiend worden.

Omdat ze de auto die ze na de oorlog weer in elkaar hadden gezet niet lekker meer aan de praat kregen en de vraagroutes steeds groter werden moest er een andere bedrijfsauto worden aangeschaft. Het werd een nieuwe Morris met opschrift en al. Deze kwamen toen nieuw aan in de grondverf en je kon ze dan zelf laten spuiten in de kleur die je hebben wou. Deze wagen werd gespoten en van tekst voorzien in het eerste pand van P.C. Schilder.

 

Verandering

Op 12 mei 1947 kwam daar verandering in, want Tromp sr. kocht het pand van Dirk Koorn en ging verhuizen. Wim en Agaath gingen nu dus de winkel in. Maar de winkel was eigenlijk te klein geworden en in 1951 werd de Pastorie aangekocht. Het was een groot pand en er moest natuurlijk aangepast worden.

In 1951 bekeken de beide Trompen diverse vernieuwde winkels in de verre omtrek zoals in Ewijcksluis en Den Helder om hun nieuwe winkel zo goed mogelijk in te richten. Daar werden meestal de zondagen aan besteed. Door de week hadden zij immers geen tijd. Maar dat was bij diegene die ze bezochten ook altijd zo. Er zijn aantekeningen van die bezoeken.

Willem Tromp sr. staat trots voor de nieuwe Morris die is 
gespoten en van tekst voorzien door P.C. Schilder.

In de pastorie kwamen grote ramen, met daarboven C- CENTRA C- Er was een flinke hal en een prachtige winkel. Voor een klein dorp als Aartswoud een grote winkel en voor de kinderen Tromp, dat waren er ondertussen een viertal, Netty, Willem, Kees en Piet, was het huis één groot speelterrein. Voor de ouders een prachtige winkel maar het huis vroeg wel veel onderhoud.

De voormalige pastorie, omgebouwd tot Centra winkel.

Willem Tromp sr. overleed in 1960 op 70- jarige leeftijd. Hij had een groot aandeel in de winkel, maar Willem jr. kon toen alles lenen van zijn broers en zussen. Dat is gezien hun leeftijden knap werk. Ze waren jong, hadden ook gezinnen en konden dus best wat financiën gebruiken. Wim was dus niet afhankelijk van borgen en van de bank. Je moest in die tijd borgen hebben en dus was je daar afhankelijk van. Degene die borg was, was vaak iemand van het dorp zelf.

 

De auto’s

Tromp sr. had graag een auto, maar Tromp jr. was er ook graag mee op pad. Ook hij heeft verschillende wagens gehad. Hier even een verhaaltje daarover. Na de Morris kocht Tromp een tweedehands wagen. Nu was het in die tijd zo dat een radio door de eigenaar meestal werd overgezet naar zijn volgende auto. De eigenaar van wie Tromp de auto kocht had dat ook gedaan. De radio zat er niet meer in. Maar de antenne zat voor altijd vast aan de wagen. Dus Tromp had wel een antenne maar de radio was hem te duur. Nu waren er enkele klanten die daardoor meenden, het gaat goed met de kruidenier, ik moest maar naar een ander gaan die met minder toe moet. Dit was rond 1960.

 

Het dorp

Het verenigingsleven en de dorpsverenigingen hadden hun aandacht, zowel privé als zakelijk. Willem sr. werkte o.a. mee in het kerkbestuur. Ook andere verenigingen hadden zijn belangstelling, hij deed daarin wel mee maar had geen bestuursfunctie. Mevrouw Tromp- Bakker nam het initiatief om een Nederlands Hervormde vrouwenvereniging op te richten. Op 22 januari 1953 was de eerste bijeenkomst. Ze hadden niet alleen gezellige middagen en avonden, maar ze deden ook veel werk  voor de kerk. Ze organiseerden bijvoorbeeld een bazaar om gelden bijeen te krijgen voor wat nieuws of voor onderhoud van en aan de kerk. In de jaren zestig werd de belangstelling voor dergelijke verenigingen minder en in ± 1970 stopte men er mee. Samen zaten Willem en Diewertje ook op de zangvereniging Nieuw Leven.

De kinderen van dit echtpaar kom je op vele foto’s van diverse verenigingen van het dorp tegen. Agaath Tromp-van der Vliet zie je ook nog al eens in actie tijdens bijvoorbeeld koninginnedag of met de kermisspelen. Ook is ze nog vele jaren lid geweest van de Plattelandsvrouwen en daar heeft ze nog zitting gehad in de reiscommissie. De kinderen van het echtpaar, Willem jr en Agaath, zie je ook veel op foto’s. De gehele familie was aardig actief op het dorp Aartswoud.

Vlnr achter: Netty, Willem Tromp, Agaath Tromp-van der Vliet en Wim. 
Voor: Kees en Piet.

Stoppen

Willem en Agaath gingen regelmatig naar hun bedrijfsvereniging om te horen hoe het verder moest en wat de verwachtingen waren. Die gegevens pasten ze dan weer toe op hun eigen winkel. Maar het bleef hard werken. Toen de overbuurman, die een melkzaak had, ook kruidenierswaren ging verkopen en er later een flinke zelfbedieningzaak aanbouwde moest er weer harder aangepakt worden. Maar ook waren de mensen, door betere vervoersmiddelen, niet meer afhankelijk van de middenstand in eigen dorp. Ze gingen veel makkelijker naar de grote winkels en alleen nog voor de kleine of vergeten boodschappen ging men naar de eigen dorpswinkels. Er waren ook geen kinderen die eventueel in de zaak wilden en als je dan zelf de leeftijd hebt om niet meer te veranderen dan is het tijd om te stoppen. Iets opbouwen is moeilijk, maar iets stoppen is vaak nog moeilijker. In 1975 gingen ze mee met de regels van de sanering en in 1977 gingen Willem en Agaath Tromp samen naar Hoogwoud. Willem Tromp overleed daar op 11 december 1984. Agaath is overleden op 6 december 2011.

Deze auto kostte klanten door de antenne die
de vorige eigenaar op de auto had achtergelaten.

Willem Tromp sr. en Dieuwertje Tromp-Bakker.

Willem Tromp jr. en Agaath Tromp-van der Vliet.

 

Bronnen: Piet Tromp Wz.

Foto’s: Archief Cees Modder