Straatnemen in Hoogwoud

De Cornelis van Mieropstraat

Door Niek Dekker

Cornelis van Mierop komt in de archieven voor onder diverse namen. Meestal heet hij Van Cuyck van Mierop of Van Cuyck heer van Mierop, soms Van Mierop van Cuyck. Wij houden het, gezien de straatnaam, op Van Mierop. Hij werd, waarschijnlijk in 1535, geboren als zoon van Joachim van Mierop en Maria Schouten. Niet bekend is of hij broers of zusters had. Hij zal het een en ander van zijn vader geërfd hebben, maar in de loop van zijn leven, dat in 1608 eindigde, heeft hij nog flink wat bezittingen vergaard.

De Cornelis van Mieropstraat.

Bij zijn dood was hij heer van Hoogwoud en Aartswoud (gekocht), Nieuweveen, Kalslagen (gekocht), Kudelstaart, Uyterbuurt, Sgrevelsrecht (beleend) en Alblasserdam. Verder was hij beleend met (in die tijd betekende dit dat het praktisch in eigendom kwam van de beleende) een woning en land in Voorburg en had hij Vliet, Lopik en Schoonhoven gekocht. Hij was vanaf 1574 ontvangergeneraal van Leiden en Rijnland en vanaf 1582 van Holland. In die positie wist hij letterlijk en figuurlijk wat er in Holland te koop was.

Deel van de verleibrief van de ambachtsheerlijkheid Cromstrijen met de naam van Cornelis van Mierop.

De bezittingen van Lamoraal van Egmont Sr. (zie ons jaarboek 2014) werden, na diens dood in 1568, verbeurd verklaard. In 1578 werd door Filips II, koning van Spanje en graaf van Holland, weer erfleen-acte verleend (de leen was erfelijk) aan de graven van Egmond. Filips, de oudste zoon van Lamoraal, kwam toen in het bezit van de familiegoederen en werd dus ook heer van Hoog- en Aartswoud. Zijn financiële situatie was beroerd door de verwaarlozing van de bezittingen tijdens de confiscatie en de schulden in die periode gemaakt. Vanwege die schulden legden de Staten van Holland beslag op een deel van de bezittingen. In 1590 volgde Lamoraal jr. zijn broer op. Hij zat diep in de schulden en deed vergeefse pogingen om weer in bezit te komen van goederen die zijn broer waren afgenomen. In september 1599 kreeg hij toestemming van de Staten van Holland om een deel van zijn bezittingen, waaronder Hoogwoud en Aartswoud, te verkopen om zo zijn schulden af te lossen. Cornelis van Mierop werd de koper.

Familiewapen van Mierop.

In de resolutieboeken van de Staten van Holland staat onder andere een serie artikelen betreffende de condities van de verkoop van de ‘Hooge en lage Vrijheden van Hooghtwouder Ban ende Eertswouder Ban, voorzoover als het Schout-Ambacht en Schependom strekt, te water en te lande, met alle rechten, tienden, profijten, opkomingen, vervallen, enz., niets uitgezonderd, zooals die voorheen den 12 Februari 1429 door Vrouwe Jacoba van Beieren, Gravin van Holland, aan de heer Eduard Bastaart van Holland, Ridder, gedaan zijn’.

Cornelis betaalde 26.000 pond voor de heerlijkheid, te voldoen in drie termijnen. Uit het extract van overdracht, dat bij de verkoop werd overlegd, gedateerd 14 september 1599, blijkt dat bij de verkoop was begrepen het ‘... huijs van Hoochwoude ende drie morgen lants daer toe behoorend, voor-date van desen geruijneert en vercocgt wesende...’.

Huis van Hoogwoud.

Het lijkt erop, dat het huis van Hoogwoud ten tijde van de verkoop al was verdwenen. Tenslotte was er een staat van inkomsten van de ‘Heerlijkheden ende Vrijheden van Hooghtwoude ende Eertswoude’. Volgens het register van de rentmeester bedroeg de jaarlijkse opbrengst van de verpachtingen van land, visserij, erfpacht van de Vier Noorder Koggen, strandvonderij, tienden enzovoort voor de Heerlijkheid totaal 1111 pond en 18 schelling. Daarnaast moest Hoogwoud jaarlijks vier zakken gerst opbrengen, terwijl de landheer in Aartswoud de vrije beschikking had over de hele ‘Brouck’ (moeras of poel) en over de ‘Roelen Braeck’ (wellicht de Braak, die in 1631 is drooggelegd). De inkomsten, verkregen uit de civiele boeten en ‘breucken’ (misdrijven) werden aan de schout verpacht. In 1599 bracht die verpachting 24 pond op.

Dit was dus wat Cornelis van Mierop kocht. In het verzamelboek op de lenen van het Kwartier Friesland kunnen we lezen dat Cornelis op 28 februari 1600 beleend werd met de heerlijkheid van Hoogwouder- en Aartswouder ban ten overstaan van de vorige eigenaar, Lamoraal van Egmont jr. Behalve ontvanger-generaal, was Cornelis ook hoogheemraad van Delftland van 1586 tot zijn overlijden in 1608. In zijn tijd was dat een belangrijke functie, waarvoor hij een apart wapen liet ontwerpen.

Wapen hoogheemraad Van Mierop.

Er bestaat een mooi verhaal over Cornelis. In het jaar 1574 was Leiden een door de Spanjaarden belegerde stad. Cornelis zou toen brieven hebben ontvangen, die door duiven buiten de stad waren gebracht. De brieven waren bestemd voor Willem van Oranje. Deze lag doodziek in bed in Rotterdam, het gerucht ging dat hij de pest onder de leden had. Van Mierop ging met de brieven naar Rotterdam. Bij de woning van Willem aangekomen werd hij door niemand ontvangen, zodat hij besloot maar gewoon naar binnen te gaan. In diens slaapkamer vond hij de prins in bed, zonder enig gezelschap. Hij vroeg Willem hoe het ging, deze antwoordde met zwakke stem dat hij ‘zeer krank was en zijn volk van zich had laten gaan’. Toen Van Mierop hem vertelde dat Leiden nog steeds niet in de handen van de vijand was, dankte Willem God en werd hij door de boodschap zo gesterkt, dat zijn krachten weer begonnen toe te nemen en hij vrijwel herstelde.

Beleg en ontzet van Leiden.

Leiden werd ontzet, nadat de Watergeuzen de polders rond de stad onder water hadden gezet. De stad was vrij, maar de hoogheemraadschappen Rijnland, Delfland en Schieland waren allerminst te spreken over de gevoerde tactiek van inundaties en schreven in september 1574 een protestbetoog waarin zij zich beklaagden over de slechte staat waarin het land zich bevond. Cornelis van Mierop trouwde op 18 oktober 1561 met Elisabeth van Alkemade, dochter van Dirk van Alkemade, heer van Leeuwesteyn en burgemeester van Den Haag, en Neeltgen van Eijnde. Elisabeth overleed in 1604, Cornelis in 1608. Zoon Joachim volgde hem op als ontvanger-generaal van Holland. Zoon Hugo werd in 1609 vaders opvolger als Heer van Hoog- en Aartswoud. Al in 1611 zag hij zich genoodzaakt de Heerlijkheid weer te verkopen, aan Charles van der Noot. Over hem kunt u in ons volgende jaarboek lezen. Het is niet gelukt een portret van Cornelis te vinden. De naam Cornelis van Mieropstraat werd bij raadsbesluit officieel vastgesteld op 14 augustus 1973.

Bronnen:

• Hollandse genealogische databank
• A.J. van der Aa: Biographisch Woordenboek der Nederlanden
• P. Bossen: Bijdragen tot de geschiedenis van West-Friesland
• Handvesten, octroyen, privilegien en regten, aan de stede Vlaardingen
• www.archieven.nl
• Info Louis Groen